دسته: تحلیل‌های راهبردی

امیر دبیری مهر

 

بعد از ستیز و تنش های وسیع بین حکومت جمهوری اسلامی و جامعه ایران در سال ۲۰۲۲ تحت عنوان جنبش ((زن زندگی ازادی ))زنان و دختران ایرانی دیگر به شرایط  سالهای قبل از این جنیش برنگشتند و الگوی های رسمی پوشش ارایه شده از جانب نهادهای حکومتی را نپذیرفتند و با وجودی که پلیس تعداد گشت های نهی از منکر معروف به گشت های ارشاد  را کاهش داد و برخورد فیزیکی با دختران و زنان فاقد حجاب متوقف شد  پلیس مدتی با جریمه های سنگین مالی و توقیف خودروهای زنان سعی کرد جلو تثبیت تغییرات اجتماعی به نفع ازادی های زنان و دختران بویژه نسل جدید گرفته شود. وقتی این روش هم منجر به  تنش های جدید اجتماعی و نارضایتی مردم شد  نمایندگان تندرو مجلس و دیگر نهادهای مخالف حجاب اختیاری که از حمایت بخشی از جامعه سنتی و مذهبی ایران نیز برخوردارند قانونی را به تصویب رساندند که مجازات ها و محدودیت ها علیه زنان فاقد حجاب را تشدید می کرد . در فرایند تصویب این قانون بسیاری از حقوقدانان و روشنفکران و روزنامه نگاران و اقشار اجتماعی با این قانون بطور جدی مخالفت کردند اما مجلس شورای اسلامی بدون اعتنا به این اعتراض ها ان را تصویب و شورای نگهبان که ۶ نفر از ۱۲ عضو ان فقهای منصوب رهبری هستند ان را تایید کردند. همزمان با این تصمیم گیری ها هیچ نشانه ای از تغییر سبک زندگی زنان و عقب نشینی انها مشاهده نشد تا اینکه مسعود پزشکیان رییس جمهور اسلامی ایران اعلام کرد امکان اجرای این قانون وجود ندارد و می تواند به بحران و تکرار وقایع سال ۲۰۲۲ منجر شود. اعتراض تندروها علیه موضع رییس جمهور بالا گرفته بود که شورای عالی امنیت ملی ایران اجرای این قانون را متوقف کرد.  با توجه به اینکه اجرای مصوبات شورای عالی امنیت ملی در ایران به تصویب و تایید ایت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی نیاز دارد تندروها و موافقین سخت گیری در باره حجاب سکوت اختیار کردند و منازعات درباره اجرا نشدن قانون مذکور فروکش کرد. نکته جالب اینجاست که هنوز بخش وسیعی از جامعه ایران بویژه در شهرستانها و روستاها کاملا به حجاب شرعی مقید هستند اما انها نیز از دخالت حکومت در مساله حجاب ناراضی هستند . این روند تا جنگ ۱۲ روز اسراییل علیه ایران ادامه یافت . بعد از جنگ جامعه ایرانی انتظار دارد بخاطر ایستادگی ملی مردم ایران علیه اسراییل و موفق نشدن طرح اصلی اسراییل برای سرنگونی جمهوری اسلامی ٬ دولت ایران با دادن امتیازهایی به جامعه ازجمله ازادی های اجتماعی  انسجام و وحدت  ملی را  حفظ کند. از این رو بعد از جنگ از گشت های ارشاد خبری نیست حتی جریمه و توقیف خودروهای زنان فاقد حجاب نیز متوقف شده و زنان در انتخاب پوشش خود در فضاهای عمومی شاهد هیچ محدودیتی از جانب حکومت نیستند. این واقعیت بویژه در شهرهای بزرگ و مناطق مرفه و در نسل جدید بسیار مشهودتر و بارز تر است  .اگر کسی امروز در تهران و پاساژها و مال ها و مراکز خرید تردد کند با یک ازادی اجتماعی بی سابقه در انتخاب پوشش زنان و ارتباطات دختران و پسران نوجوان و جوان  مواجه می شود که می توان گفت در سالهای پس از انقلاب

اسلامی در ۱۹۷۷ به بعد هیچ وقت در این حجم و وسعت مشاهده نشده است . البته تعداد معدودی از دختران نسل جدید هم در  این ازادی ایجاد شده از عرفهای  اجتماعی و فرهنگی عبور می کنند که همین رفتار موجب ناراحتی و خشم طبقات اجتماعی مذهبی و سنتی می شود. اما جامعه شناسان معتقدند این رفتارهای افراطی واکنشی است به سخت گیری های گذشته و با گذشت زمان و مدارای اجتماعی به نقطه تعادل می رسد.

اما انچه امروز در فضای عمومی جامعه ایران  علی رغم فشارهای شدید اقتصادی بویژه روزی طبقات ضعیف اجتماعی دیده می شود  نوعی نشاط اجتماعی است که بر اثر کوتاه امدن حکومت از الزام زنان به پوشش اجباری و نحوه معاشرت و ارتباطات اجتماعی است . البته هیچ کس نمی داند ایا این سیاست جمهوری اسلامی موقتی و مصلحتی است و از این بابت است که مبادا در شرایطی که تهدید حمله مجدد اسراییل بر سر ایران است با سخت گیری های گذشته بحران اجتماعی ایجاد شود یا اینکه این ازادی نقطه اغازی برای یک سیاست جدید فرهنگی و اجتماعی است . پاسخ این پرسش را چند ماه بعد می توان پیدا کرد.اما در باره یک واقعیت می توان با قطعیت سخن گفت و اینکه حتی اگر حکومت به سیاستهای گذشته خود باز گردد جامعه ایرانی بویژه زنان و دختران به گذشته باز نخواهند گشت و از  حق خود در انتخاب سبک زندگی با قدرت حفاظت خواهند کرد.

 

امیر دبیری مهر

نمایندگان بریتانیا و فرانسه و المان  در سازمان ملل روز جمعه ۲۹ اوت یک روز پس از آغاز روند ۳۰ روزه برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در بیانیه‌ای مشترک پیشنهاد کردند که اعمال دوباره تحریم‌ها که به آن «بازگشت فوری تحریم‌ها» یا «اسنپ‌بک» گفته می‌شود می‌تواند تا شش ماه به تعویق بیافتد، به شرط اینکه:

ایران به بازرسان هسته‌ای سازمان ملل اجازه دسترسی بدهد، نگرانی‌ها درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را رفع کند و وارد گفت‌وگو با ایالات متحده شود.

اما امیرسعید ایروانی، نماینده ایران در سازمان ملل یک روز بعد اعلام کرد که «ایران به دیپلماسی متعهد است اما زیر فشار تهدیدها مذاکره نخواهد کرد.» وی اقدام کشورهای اروپایی برای فعال کردن مکانیزم بازگشت فوری تحریم‌ها را نقض تعهدات بین‌المللی خواند.

بر این اساس اگر ایران تا پایان ماه سپتامبر شروط سه کشور اروپایی را نپذیرد ایده بازگشت  تحریم های سازمان ملل در دستور کار شورای امنیت سازمان ملل قرار می گیرد. از ۱۵ عضو شورای امنیت در حال حاضر روسیه و چین و پاکستان و الجزایر به نفع ایران و ۷ کشور  یعنی بریتانیا فرانسه اسلوونی دانمارک یونان  لتونی و امریکا علیه ایران رای خواهند داد اما رای  کشورهایی  مانند  گویان کره جنوبی سیرالیون و پاناما  معلوم نیست .

به گفته یک مقام ایرانی به النهار که خواست نامش فاش نشودامریکا بعد از جنگ ۱۲ روزه اسراییل علیه ایران تمایلی برای مذاکره با ایران نشان نداده. این بدین معناست که احتمال بازگشت تحریم ها علیه ایران بالاست .

همین مساله در ایران اختلافات در باره برنامه راهبردی جامع اقدام مشترک Joint Comprehensive Plan of Action

که در ایران با عنوان برجام یا توافق هسته ای ایران و غرب نامیده می شود را بالا برده و اختلافات موافقان و مخالفان ان را تشدید و این سوژه را به مهمترین موضوع رسانه ها و شبکه های اجتماعی ایران تبدیل کرده است .

مخالفین برجام که بیشتر طرفداران وحامیان سعید جلیلی رقیب مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری هستند نوک پیکان اتهامات خود را متوجه حسن روحانی و محمد جواد ظریف کرده و می گویند  برجام توافق نامه خوبی برای ایران نبوده و مقامات ایرانی نباید ۱۰ سال پیش می پذیرفتند امکان  بازگشت تحریم ها یا اسنپ بک در ان گنجانده شود.

انها  ظریف و روحانی را سیاستمداران غرب گرا و خائن خوانده و می گویند برجام یک قرارداد استعماری بوده و وظریف را مورد نقد جدی قرار می دهند که چرا در ۱۰ سال پیش وجود مکانیسم ماشه را انکار کرده بود.

حتی برخی کاربران فضای مجازی به کنایه می گویند باید جواد ظریف ۷۵ سکه طلایی را که برای توافق برجام بعنوان پاداش دریافت کرده پس دهد! محاکمه شود.

علی اکبر صالحی وزیر اسبق امور خارجه که ان زمان بعنوان رییس سازمان انرژی اتمی ایران در مذاکرات حضور داشت نیز در مصاحبه ای اعلام کرده در سال ۲۰۱۵ که مذاکرات ایران و کشورهای موسوم به ۵+۱ در جریان بود روسیه مخالف گنجاندن اسنپ بک در برجام بوده اما به ان توجه نشده است .

 

اما موافقین می گویند برجام قرارداد خوب و راستای منافع ایران بوده که توانسته در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل  در سال ۲۰۱۵ همه قطعنامه های ۱۷۳۷ و ۱۷۴۷و ۱۸۰۳ و ۱۸۳۵ و ۱۹۲۹شورای امنیت سامان ملل علیه ایران را که  بین سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ علیه ایران تصویب شده بود را  یکجا لغو کند  و ۱۰ سال کشور را در وضعیت عادی قرار دهد .

انها می گویند اگر برجام نبود معلوم نبود در ۱۰ سال گذشته تحریم های جهانی علیه ایران چه پیامدهای زیانبار اقتصادی و سیاسی داشت ؟ موافقین برجام همچنین می گویند همان کسانی که درگذشته قطعنامه های سازمان ملل را بی اهمیت می خواندند و باعث صدور انها شدند و با توافق جامع هسته ای با غرب مخالف بودند امروز از بازگشت مکانیسم ماشه خوشحال هستند و همه مشکلات کشور را ناشی از توافق نامه برجام می دانند.اشاره موافقین برجام به محمود احمدی نژاد و سعید جلیلی است که  قطعنامه های سازمان ملل در زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد و مسوولیت  جلیلی بر شورای عالی امنیت ملی صادر شد. این گروه می گویند اسنپ بک در بدترین حالت ایران را به دورانی  باز می گرداند که سعید جلیلی با غرب مذاکرات بی فایده می کرد و بجای پیگیری منافع ملی سیاست مداران غربی را موعظه اخلاقی می کرد. مسعود پزشکیان رییس جمهور ایران نیز اخیرا گفت مخالفان برجام حق ندارند نگران اسنپ بک باشند زیرا هدف اسنپ بک وضعیتی است که مخالفان درگذشته کشور را در ان قرار داده بودند.

در عین حال عده ای نیز در ایران می گویند با توجه به اینکه بیشتر تحریم ها علیه ایران تحریم های یکجانبه امریکاست اسنپ بک تغییرزیادی در مبادلات مالی و تجاری ایران ایجاد نمی کند زیرا در ۱۰ سال گذشته ایران سازو کارهای فراوانی را برای خنثی سازی تحریم های بکار گرفته است .مطرح شدن نام بابک زنجانی در این روزها در همین راستا تحلیل می شود  بابک زنجانی تاجری است که در زمان اعمال تحریم های سازمان ملل٬ نفت ایران را می فروخت و بابت ان کارمزد زیادی دریافت می کرد و از این طریق به ثروت افسانه ای حدود ۵۰ میلیارد دلار دست یافت. او سپس به اتهام فساد مالی محاکمه و ۱۰ سال زندان بود اما اخیرا دوباره فعال و در رسانه های حضور پررنگی دارد و علیه رییس بانکر مرکزی ایران خط و نشان می کشد و او را متهم به گران فروشی طلاو ارز می کند.

این اختلاف نظر های سیاسی در حالی در ایران بالا گرفته است که بسیاری معتقدند در شرایطی که احتمال جنگ مجدد اسراییل علیه ایران وجود داد حفظ وحدت و یکپارچگی برای کشور ضروری است و اگرمکانیسم ماشه تا یک ماه دیگر  اجرا شود ضروری است همه نیروهای سیاسی در ایران برای حل این مشکل یک صدا شوند وافزایش  اختلاف و منازعه سیاسی و متهم کردن طرفین به خیانت و خطا هیچ مشکلی را حل نمی کند.

نکته ای که مسعود پزشکیان رییس جمهور ایران چند شب پیش و در هفته بزرگداشت دولت در ایران  گفت و اینکه او بیشتر از اسنپ بک نگران اختلافات داخلی در ایران است .

 

 

 

امیر دبیری مهر

در حالی که سه کشور اروپایی یعنی انگلیس ٬المان و فرانسه تا۳۱ اگوست به ایران مهلت داده اند تا مذاکرات خود با امریکا را از سرگیرد و گرنه مکانیسم ماشه را اجرایی خواهند کرد و تحریم های بین المللی بازخواهد گشت ٬وزیر امورخارجه ایران اعلام کرده در صورتی اماده مذاکره است که امریکا تضمین دهد در روند مذاکرات جدید به ایران حمله نظامی نخواهد شد .

مقامات ایران می گویند حمله اسراییل به ایران در ماه جوون گذشته زمانی انجام شد که ایران و امریکا ۵ دور مذاکره سیاسی را پیش برده بودند و حمله اسراییل و امریکا نوعی فریبکاری بوده و نشان می دهد انها به دنبال صلح و حل و فصل مسایل اختلافی بویژه در خصوص مسایل هسته ای نیستند. ایت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی نیز چند روز پیش مجددا تاکید کرد امریکا به کمتر از تسلیم بی قید و شرط ایران راضی نخواهد شد بنابر این مذاکره بی فایده است .

اما دستگاه سیاست خارجی ایران که با فشار شدید افکار عمومی و گروهای سیاسی برای فعال شدن دیپلماسی مواجه است تلاش می کند برای جلوگیری از جنگ مجدد راههای گفتگو با اروپا و امریکا بسته نماند.

در همین چارچوب سه شنبه دیپلماتهای ایرانی و اروپایی در ژنو در همین خصوص باهم مذاکره کردند و در پی آن  روز چهارشنبه اولین گروه از بازرسان اژانس بین المللی انرژی اتمی نیز وارد تهران شدند تا کار بازرسی و نظارت بر فعالیتهای هسته ای ایران از سرگرفته شود .

گفته می شود کشورهای اروپایی خواستار دسترسی بازرسان بین المللی به  تاسیسات هسته ای اسیب دیده در حملات امریکا و اسراییل  بویژه در فردو هستند. همچنین  مدعی هستند ایران مقادیری اورانیوم غنی شده بالای ۶۰ درصد در اختیار دارد که باید ان را به اژانس بین المللی اتمی تحویل دهد.

درشرایطی که روابط ایران و اروپا رو به وخامت می رود روسیه نیز پیش نویس قطعنامه ای را درباره ایران اماده کرده که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در خصوص بازگشت تحریم ها علیه ایران را ۶ ماه به تعویق اندازد و در این مدت هر گونه اقدامی علیه ایران متوقف شود. این اقدام روسیه در دقیقا انچیزی است که تهران می خواهد و ان فراهم شدن زمان بیشتر برای رایزنی های دیپلماتیک  و جلوگیری از جنگ جدید است . اما برخی منابع می گویند امریکا و سه کشور اروپایی احتمالا این قطعنامه را رد خواهند کرد. در چنین شرایطی برخی از مقامات ایرانی از جمله برخی نمایندگان مجلس در موضع گیری های علنی گفته اند تهران هم تمایلی به تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ ندارند زیرا توافق نامه برجام ۱۰ ساله بوده و اعتبار ان در پایان ماه اوت تمام می شود و این  امریکا و اروپا بوده اند که با نقض ان در سالهای گذشته ان را بی اعتبار کرده اند.

بازگشت بازرسان به تهران در زمانی انجام می شود که نمایندگان مجلس ایران تهدید کرده اند در صورت اجرای مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم ها٬  قانونی را تصویب خواهند کرد تا بر اساس ان هم بازرسان از ایران اخراج خواهند شد و هم ایران دیگر داوطلبانه اجازه نظارت اژانس بین المللی انرژی اتمی را بر فعالیتهای هسته ای خود را نخواهد داد.

با نزدیک شدن مهلت کشورهای اروپایی به ایران قیمت طلا و ارزهای خارجی در ایران نیز افزایش یافته است که نشان دهنده نگرانی مردم و فعالان اقتصادی از اینده است .

سایه جنگ جدید بر فضای ایران همچنان بلند است و برخی می گویند تجاوز مجدد امریکا و اسراییل علیه ایران اجتناب ناپذیر است و مسایلی مانند اسنپ بک و … صرفا بهانه هایی برای حمله جدید است . ایران نیز امادگی خود را برای پاسخ متقابل به هر گونه تجاوزی اعلام کرده و همزمان تحرکات دیپلماسی خود را پیش می برد .

برخی ازکارشناسان در ایران نیز می گویند تا زمانی که ایران و امریکا درباره اصلی ترین موارد اختلافی خود مذاکره نکنند و برای حل انها به توافق نرسند فضای تنش در روابط تهران و واشنگتن باقی خواهد ماند و اسراییل از این اب گل الود به نفع خود ماهی خواهد گرفت و به نفع خود استفاده خواهد کرد.

امیر دبیری مهر 

 

بعد از سفر علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به عراق و لبنان در هفته گذشته ٬ حالا مشخص شده مهمترین هدف از این سفر اعلام رسمی حمایت همه جانبه ایران از نیروهای بسیج مردمی دراین کشوها ست . گروههایی  که جمهوری اسلامی ایران انها را ستونهای مقاومت اسلامی در خاورمیانه می نامد. این گروهها  در سال گذشته با اقدامات  تروریستی  اسراییل ٬ اسیب های  جبران ناپذیری متحمل شدند . جمهوری اسلامی معتقد است ضربه به نیروهای نیابتی ایران در منطقه مقدمه حمله ۱۳جوون به ایران بود .

بعد از انکه درلبنان دولت خواستار خلع سلاح حزب الله شد  جمهوری اسلامی بااعلام اینکه قصد دخالت در امور داخلی لبنان را ندارد اما مشخص است که با این تصمیم  مخالف است و علی لاریجانی برای گفتن همین موضع به بیروت سفر کرد. تهران می گوید خلع سلاح حزب الله مانع از تجاوز مجدد اسراییل به لبنان نخواهد شد و حتی نبود نیروی مقاومت حزب الله دست اسراییل را برای اقدامات علیه لبنان باز خواهد گذاشت اما ظاهرا این نظر ایران چندان موافق رای و نظر مقامات لبنانی نیست . دولت لبنان  با وساطت امریکا و نماینده ویژه ترامپ در امور لبنان ضمانت هایی دریافت کرده  که در صورت خلع سلاح حزب الله اسراییل نه تنها به لبنان حمله نخواهد کرد بلکه مناطق اشغالی جنوب این کشور را نیز تخلیه خواهد کرد. هنوز حزب الله با طرح دولت لبنان موافقت نکرده و همین مساله نگرانی ها از وقوع یک جنگ داخلی مجدد را در لبنان افزایش داده است .

اما همین مساله اما به شکل معکوس  درعراق در حال اجرا و پیاده سازی است . بعد ازانکه اخبار ضد و نقیضی از فشار امریکا به دولت عراق مبنی بر ضرورت انحلال حشد الشعبی منتشر شد ٬ جمهوری اسلامی نگران شده که  مبادا یکی دیگر از نیروهای مهم هم پیمان خود -مستقر در کشور همسایه غربی خود- را  از دست بدهد از همین روی پارلمان عراق دست به اقدام پیش دستانه ای زده است .

گفتنی حشد مردمی درعراق نقش تعیین‌کننده‌ای درشکست داعش از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ ایفا کرد ومحبوبیت قابل توجهی درمیان بخش‌هایی از مردم عراق دارد. اما اخیرا مخالفان حشد بویژه کردها و اهل سنت عراق مدعی هستند که با کاهش تهدید تروریستی داعش، وجود حشد ضرورتی ندارد اما تحولات اخیر در منطقه بویژه روی کار آمدن گروه‌های تکفیری در سوریه و فعال شدن باقی‌مانده‌ها و زندانیان آزاد شده داعش و سایر شبه نظامیان مرتبط با این گروه‌ها ٬ مجدداً تهدیدات برای ثبات و امنیت عراق بازگشته و موافقان حفظ حشد در این مجادلات دست برتر را پیدا کرده اند . بر همین اساس پارلمان عراق می خواهد با تصویب قانونی٬  سازمان حشد الشعبی را در ساختار رسمی نیروهای مسلح این کشور تثبیت و از حمایتهای قانونی برخوردار سازد.

در صورت تصویبب این  قانون٬  بسیج مردمی عراق فراتر  از قانون کلی و کوتاه مصوب سال  ۲۰۱۶ از حمایت  های قانونی برخوردار شده و  موضوع انحلال حشد الشعبی به کلی منتفی خواهد شد.

به گفته رسانه‌های عراقی تعداد اعضای حشد   از ۱۲۲۰۰۰ در سال ۲۰۱۶ به ۲۳۸۰۰۰ نفر افزایش یافته و بودجه آن  در سال گذشته  از ۳.۴ میلیارد دلار فراتر رفته است.

تلاش پارلمان عراق برای تحکیم جایگاه حشدالشعبی در ساختار دفاعی و نظامی عراق ٬اعتراض کاخ سفید را در پی داشته و وزارت خارجه این کشور آن را مغایر “روابط استراتژیک” واشنگتن و بغداد خوانده است . کاخ سفید تنها به اعلام مخالفت بسنده نکرده و دولت عراق را تهدید به اقدامات تنبیهی احتمالی کرده است

به گفته محمود المشهدانی، رئیس مجلس نمایندگان عراق٬  آمریکا خواهان ادغام حشد در نیروهای امنیتی عراق است، نه ساختاردهی مستقل به آن. آمریکا پیشتر نیز تلاش کرده بود تا با مسدود کردن مکانیسم پرداخت حقوق نیروهای حشد بر دولت عراق  فشار وارد کند..

علی رغم این تهدیدات عامر الفایز، یکی از چهره‌های ارشد ائتلاف سیاسی مسلط بر مجلس عراق  گفته  قانون حمایت از حشد یک مسئله داخلی است و اجازه نمی هیم نیروهای خارجی در متوقف کردن آن دخالت کنند.

 

 

 

مخالفان تصمیم پارلمان عراق  موارد متفاوتی را برای اعلام مخالفت خود ذکر کرده‌اند.از جمله اینکه قانون جدید می‌تواند منجر به افزایش نفوذ جناح‌های درون نیروهای بسیج مردمی (حشد الشعبی) و تأثیر آنها بر روند تصمیم‌گیری سیاسی دولت عراق شود.

علاوه بر این برخی نیز می گویند  قانون جدید ممکن است نگرانی‌هایی را در میان برخی از کشورهای منطقه، مانند کشورهای خلیج فارس، ایجاد کند و همچنین بر روابط با ایالات متحده تأثیر بگذارد.

اما ایالات متحده  معتقد است تصویب این قانون  جناح‌های طرفدار ایران را در ساختار سیاسی و نظامی عراق تقویت خواهد کرد، که موضوعی حساس در روابط بین بغداد و واشنگتن است.

شاید به همین دلیل ایران خواستار قانونی شدن جایگاه حشد د عراق و موافق تصویب قانون جدید است . نیرویی که با حمایت و طراحی ایران و برای مقابله با داعش در عراق ایجاد شد و قاسم سلیمانی فرمانده ارشد نظامی ایرانی در گسترش و تجهیز ان تلاش فراوانی کرد و در این مسیر از حمایت ایت الله سیستانی مرجع بزرگ شیعیان برخوردار بود.

در این اختلاف نظرها یکی از سناریوهایی که در روزهای اخیر به صورت پرتکرار در رسانه‌های عراقی به عنوان گزینه بدیل آمریکا و مخالفان حشد الشعبی مطرح می‌شود تلاش برای تبدیل کردن حشد به نهادی پشتیبان برای وزارتخانه‌های دفاع و کشور تحت عنوان «گارد ملی» است.

به گفته کارشناسان این الگو که در آمریکا و عربستان سعودی وجود دارد و این نیرو می‌تواند در بحران‌های امنیتی داخلی از وزارت کشور و در تهدیدات خارجی از وزارت دفاع پشتیبانی کند و مشمول قوانین و مقررات نظامی مشابه ارتش و پلیس خواهد بود.

در جمع بندی  می توان گفت ایران که نگران حمله مجدد اسراییل و امریکاست حفظ نیروهای نیابتی خود در منطقه را بخش لاینفک سیاست دفاعی خود دانسته و تضعیف حزب الله در لبنان و حشد الشعبی در عراق را مغایر امنیت ملی خود می داند از این رو با صراحت و جدید از حفظ این نیروهای بسیج مردمی حمایت خواهد کرد.

 

امیر دبیری مهر

 

اظهارات چند روز پیش مسعود پزشکیان رییس جمهور ایران درباره ضرورت مذاکره با امریکا و اروپا برای جلوگیری از جنگ مجدد و حمله دشمنان جمهوری اسلامی به تاسیسات هسته ای ایران جنجال افرین شده  است. برخی رسانه های وابسته به سپاه پاسداران از رییس جمهور ایران انتقاد کردند که چرا در تریبون های عمومی حرفهایی می زند که از ان  ضعف و ترس برداشت می شود؟  البته پزشکیان در همین سخنان جنجالی تاکید کرده بود هیچ تصمیمی را بدون هماهنگی با ایت الله خامنه ای رهبر ایران نمی گیرد و انتظار دارد وقتی تصمیمی گرفته می شود دیگران در اجرای ان مانع ایجاد نکنند . این سخنان در حالی بیان می شود که مذاکرات ایران و امریکا بعد از جنگ ۱۲ روزه با اسراییل متوقف شد و هنوز معلوم نیست که ایا مذاکرات جدیدی انجام خواهد شد یا خیر؟ و زمان احتمالی ان چه تاریخی خواهد بود؟ امریکا برای مذاکرات مجدد اشتیاقی نشان نمی دهد و ایران هم شروطی مانند پرداخت غرامت و ارایه تضمین در خصوص عدم حمله مجدد را مطرح کرده  .این در حالی است که  گذشت  زمان به نفع ایران نیست زیرا کشورهای اروپایی تهدید کرده اند اگر ایران و امریکا به توافق نرسند مکانیسم ماشه را اجرا خواهند کرد که بر اساس تحریم های اقتصادی علیه ایران به وضعیت ۱۰ سال پیش باز خواهد گشتو تشدید خواهد شد.در این میان تهدیدهای اسراییل علیه ایران نیز متوقف نشده  و حتی وزیر جنگ اسراییل دایم رهبر جمهوری اسلامی را تهدید به ترور می کندو برخی گمانه زنی می کنند که در هفته های بعد مجددا ایران و اسراییل وارد درگیری نظامی خواهند شد. در این شرایط مخالفان پزشکیان می گویند وقتی کشور تحت فشارهای نظامی و امنیتی و تبلیغاتی و اقتصادی قرار دارد او نباید حرفهایی بزند و مواضعی اتخاذ کند که دشمنان جمهوری اسلامی را به اعمال فشار بیشتر تشویق  کند.

در میان ۹ رییس جمهور ایران در سالهای پس از انقلاب اسلامی دو تن از انها ادبیات و مواضع متفاوتی از دیگران داشتند و به اصطلاح  مردم و عامه پسند حرف می زدند و از دیپلماتیک و سیاست مدارانه حرف زدن پرهیز می کردند. اول محمود  احمدی نژاد بود که در اوج محبوبیت خود در سالهای ۲۰۰۵ به بعد در مجامع عمومی سخنان متفاوت و جنجال افرینی می زد برای مثال در دیدارهای عمومی در باره مسایل تخصصی و کارشناسی اظهار نظر می کرد و با دعوت مردم به سوت و کف زدن دستوران لازم برای اجرای خواسته های مردم صادر می کرد . او به صراحت بوروکراسی و وجود  بدنه کارشناسی دولت را به سخره می گرفت که نباید مورد تصمیمات  سیاست مداران را محدود  کند . احمدی نژاد بارها بدون توجه به واقعیات تحریم های امریکا علیه ایران را تمسخر کرده و  انها را بی تاثیر در وضع ایران می دانست . مخالفان احمدی نژاد همان زمان به این نوع سخن گفتن او و هزینه هایی که به کشور وارد می کرد انتقادهای  شدیدی می کردند . حدود ۱۵ سال فرد دیگری رییس جمهور ایران  شد از جبهه و جریان اصلاح طلبان که مخالف جریان اصولگرای حامی  احمدی نژاد است . اماجالب اینجاست که  مسعود پزشکیان نیز از نظر طرز رفتار و گفتار  بسیار شبیه احمدی نژاد است  در سخنرانی های خود مقید به دیپلماتیک حرف زدن و رعایت تشریفات و پروتکل های رسمی نیست حتی مانند احمدی نژاد کت و شلوار نمی پوشد . ادبیات عامیانه به کار می برد و حتی در یک سخنرانی عمومی به یاد همسرش که اورا  سالها پیش در یک تصادف رانندگی از دست داده گریه کرد و به سخنرانی خود ادامه نداد. این رفتارهای مسعود پزشکیان جامعه ایران را با این پرسش مواجه کرده که  ایا او فرد ساده و بی تعارف و مردمی  است

یا اینکه بکار گیری ادبیات عامه پسند در واقع استراتژی او برای تعامل با مردم و جلب حمایت افکار عمومی در پیشبرد سیاست های دولت است .در پاسخ باید گفت پزشکیان سیاست مدار مردم دار و و  صادقی  است اما به هیچ وجه او را نمی توان فردی  ساده  تلقی کرد . او توانست یک سال قبل و در فضای سیاسی پیچیده ایران و در حالی که صلاحیت او برای نمایندگی مجلس تنها چند ماه قبل از کشته شدن ابراهیم رییسی رد شده بود با زیرکی و برندسازی متفاوت از خود به کاخ ریاست جمهوری ایران راه یافته و در جایگاه نفر دوم جمهوری اسلامی قرار گیرد او با اگاهی کامل از قدرت و نفوذ ایت الله خامنه ای درساختار قدرت ایران همواره به تبعیت کامل از او تاکید کرده و تحت پوشش همین سیاست امکان موضع گیری های متفاوت و تصمیم گیری هایی دارد که موجب خشم مخالفینش می شود که مهمترین انها مخالفت با اجرای قانون مصوب مجلس درباره حجاب اجباری بود.

با این وجود طرفدران پزشکیان معتقدند اگر سیاست او  منحصر به مواضع مردم پسند باشد اما به تصمیمات مهمی مانند رفع فیلترینگ اینترنت یا مذاکره برای رفع تحریم هامنجر  نشود به مرور جایگاه او نزد افکار عمومی تنزل خواهد یافت و مخالفان او خواهد توانست در مسیر او سنگ اندازی بیشتری کنند.

 

امیر دبیری مهر

 

جنگ ۱۲ روزه اسراییل علیه ایران و غافل گیری نیروهای دفاعی و نظامی ایران در ساعات اولیه که منجر به شهادت تعداد زیادی ازفرماندهان عالی رتبه نظامی و دانشمندان هسته ای شد مقامات ارشد جمهوری اسلامی را مصمم کرده تا ساختارهای لازم برای ارتقای توان دفاعی  و امنیتی کشور را ایجاد کنند. بویژه که سایه جنگ مجدد با اسراییل هنوز از بین نرفته است .

سرلشگر حاتمی فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران اخیرا هشدار داده اگر احتمال حمله مجدد اسراییل یک درصد باشد به دستور ایت الله خامنه ای فرمانده کل قوا باید امادگی دفاعی نیروهای مسلح ایران ۱۰۰ درصدی باشد.

این اظهارات نشان می دهد جمهوری اسلامی تهدید حمله مجدد اسراییل را جدی می داند و از سویی نمی خواهد به هیچ وجه غافلگیر شود. یکی از این غافلگیری ها حمله به محل جلسه شورای عالی امنیت ملی ایران در جریان جنگ ۱۲ روزه اسراییل بود که به گفته مسعود پزشکیان اعضای این شورا با مرگ چند دقیقه بیشتر فاصله نداشتند.برخی از کارشناسان بعد از جنگ اخیر وجود رخنه ها و منفذهای اسیب زا در ساختارهای اطلاعاتی ایران را نیز در اسیب پذیری ایران در برابر تهدیدات اسراییل مهم می دانند و خواستار بازسازی نهادهای اطلاعاتی  و امنیتی ایران شدند.

در این شرایط از چند هفته قبل اخباری مبنی بر تغییر قریب الوقوع دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران منتشر شده  که بر اساس ان دکتر علی لاریجانی سیاست مدار میانه رو ایرانی جایگزین سردارعلی اکبر احمدیان از فرماندهان سپاه پاسداران خواهد شد.

سردار علی‌اکبر احمدیان که در حال حاضر دبیر شورای عالی امنیت ملی است از سال ۲۰۳۲ در این سمت است در فهرست افراد تحریم‌شده از سوی ایالات متحده، کانادا و اروپا قرار دارد در حملات اخیر اسراییل به افراد نظامی در ایران جان سالم بدر برد.

علی لاریجانی پیشتر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ٬ رییس سازمان صداوسیما ٬ دبیر شورای عالی امنیت ملی و ریاست مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشته و همزمان سالها نیز نماینده ایت الله خامنه ای در شورای عالی امنیت ملی بوده است . او سیاست مداری میانه روست که به خاطر صراحت بیان و مواضع متعادل خود در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۱ از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت شد و نتوانست در رقابتهای انتخاباتی شرکت کند.

فعالیت‌های اخیر لاریجانی  از جمله سفریک ماه قبل او  به روسیه و ملاقات با ولادیمیر پوتین سبب این گمانه‌زنی شده بود که او احتمالا سمتی را جز عضویت در مجمع تشخیص مصلحت و شورای عالی انقلاب فرهنگی و مشاورت ایت الله خامنه ای به عهده خواهد گرفت.

 

انتظار می رود حضور علی لاریجانی ۶۴ ساله در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی موجب تقویت دیپلماسی ایران برای رسیدن به توافق با امریکا شود. لاریجانی در سالهای ۲۰۰۵و۲۰۰۶ که دبیر شورای عالی امنیت ملی بود نیز مذاکره با اتحادیه اروپا و خاویر سولانا را برای حل مسایل هسته ای ایران تقویت کرد و د راستانه توافق با غرب بود که از سوی محمود احمدی نژاد رییس جمهور وقت که ان زمان مواضع رادیکالی در سیاست خارجی داشت از کار برکنار شد و سعید جلیلی به جای او منصوب شد . الان هم حدس زده می شود با انتصاب علی لاریجانی بعنوان دبیر شورا٬ سعید جلیلی از عضویت در این شورا برکنار خواهدشد.

علی لاریجانی برادر بزرگتر صادق لاریجانی رییس سابق قوه قضاییه ایران است که در حال حاضر رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام است . این برادران ذی نفوذ در جمهوری اسلامی یک برادر بزرگتر دارند به نام جواد لاریجانی که در سالهای اخیر با مواضع بسیار رادیکال علیه غرب و امریکا شناخته می شود.

 

همزمان با اخبار غیر رسمی مبنی بر تغییر دبیر شورای عالی امنیت ملی از سوی رییس جمهور و بعد از تایید رهبر جمهوری اسلامی ٬ دبیرخانه این شورا در بیانیه ای از تشکیل شورای دفاع در جمهوری اسلامی  طبق اصل ۱۷۶ قانون اساسی ایران خبر داد.

شورای دفاع دومین شورای مهم نظامی و امنیتی است که بعد از شورای امنیت کشور و زیر نظر شورای عالی امنیت ملی  تشکیل می شود و متشکل از سران قوا، فرماندهان نیروهای مسلح و بعضی وزارتخانه‌‌های سیاسی و امنیتی است و ریاست ان با رییس جمهور ایران است اما همه مصوبات ان نیازمند تایید رهبر جمهوری اسلامی است .

شورای دفاع ایران قرار است  « طرح‌های دفاعی و ارتقای توانمندی‌های نیروهای مسلح را به صورت متمرکز بررسی می‌کند و برخی از آن به عنوان «آرایش دفاعی جدید ایران » نام می برند.

«حمایت از تقویت همه‌جانبه توان دفاعی کشور»، «حضور برخی دیگر از فرماندهان نظامی در شورا علاوه بر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح» و «سرعت عمل در تصمیم‌گیری‌های مربوط به حوزه دفاعی»، بخشی از اهداف راه‌اندازی این نهاد عنوان شده است.

برخی از تحلیل گران معقدند روند تغییرات افراد و نهادها در جمهوری اسلامی در دو ماه اینده ادامه خواهد یافت تا ضمن اینکه توان دفاعی کشور در برابر تهدیدات احتمالی خارجی افزایش یابد ٬همراهی و رضایت مردم نیز برای دفاع از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی افزایش یابد . در همین راستا مجلس شورای اسلامی نیز این روزها لایحه حمایت از ایرانیان خارج از کشور را نیز در دستورکار دارد و در باره ان  مقاله جداگانه ای در روزنامه النهار منتشر خواهد شد.

 

 

منبع روزنامه النهار چاپ بیروت نوشته امیر دبیری مهر

سفر۲ روزه رسمی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران  به جمهوری اسلامی پاکستان دردوم و سوم اگوست یک سفر دیپلماتیک عادی نبود که بطورمعمول انجام می شودهر چند ارتقای سطح روابط اقتصادی تا ۱۰ میلیارد دلار بین ایران با ۹۰ میلیون جمعیت و پاکستان با ۲۵۰ میلیون جمعیت  توجیه خوبی برای انجام یک سفر رسمی محسوب می شود.

ایران وپاکستان  در آستانه هفتاد و هشتمین سال روابط دیپلماتیک خود قرار دارند و در این ۷۸ سال روابط دوکشور فرازو نشیب زیادی داشته اما اهمیت  سفراخیر رییس جمهور ایران  به اتفاقات پیرامون جنگ ۱۲ روزه اسراییل علیه ایران باز می گردد .

پزشکیان که بعنوان رییس جمهور ایران برای نخستین بار به پاکستان سفر می کند در هنگام ترک تهران با اشاره به حمایت پاکستان از تمامیت ارضی ایران و اعلام حمایت همه جانبه از تهران٬ از مواضع اسلام اباد در جنگ ۱۲ روز اسراییل علیه ایران قدردانی کرد و سفرش به پاکستان را قدردانی رسمی از پاکستان عنوان کرد. حضور شهباز شریف در فرودگاه اسلام اباد و در اغوش گرفتن رییس جمهور ایران بطور سمبلیک نشان دهنده نزدیک شدن روابط دو کشور است در حالی که طبق پروتکل های تشریفاتی استقبال رسمی از مقامات خارجی در پاکستان در حیاط کاخ دولتی انجام می شود و نیازی نیست نخست وزیر به فرودگاه برود.

۱۸ روز قبل از حمله اسراییل به ایران ٬ شهباز شریف نخست وزیر و عاصم منیر فرمانده ارتش پاکستان عصر دوشنبه ۲۶ می وارد  تهران شدند  و در سفر کوتاه یک روزه  بارهبر و رییس جمهور ایران دیدار کردند . در گزارشهای رسمی مطلب مهمی از مذاکرات مقامات دو کشور  منتشر نشد اما چند هفته بعد مشخص شد پاکستان یکی از ۵ منبعی  بوده که به تهران اطلاع داده اسراییل قصد حمله قریب الوقوع به ایران را دارد. با توجه به اینکه فقط امریکا از حمله اسراییل به ایران اطلاع داشته حدس زده می شود واشنگتن از طریق تبادل اطلاعات برخی کشورهای مرتبط با ایران از جمله پاکستان را از نقشه حمله اسراییل اگاه کرده است .

گفتنی است برخلاف تصور شایع که ایران ازحمله اسراییل غافلگیر شده بود به گفته یک منبع اگاه از چند روز قبل نیروهای مسلح ایران برای مقابله به حمله اسراییل دراماده باش کامل بودند اما در خصوص زمان حمله و نقاط هدف وحدت نظر وجود نداشته . هر چند کیفیت حملات  اسراییل به پدافند هوایی ایران و بکارگیری مزدوران در داخل خاک ایران  برای همکاری با جنگنده های اسراییلی نیز برای نیروهای نظامی و امنیتی ایران قابل پیش بینی نبود.

 

بهر حال همکاری پاکستان با ایران محدود به این تبادل اطلاعات مهم نبود. بعد از حمله اسراییل به ایران پاکستان از نخستین کشورهایی بود که بطور قاطع حمله اسراییل را محکوم و از ایران حمایت کرد و حتی گزارش هایی غیررسمی منتشر شد مبنی بر این که خواجه محمد اصف وزیر دفاع پاکستان برای ارسال ۷۵۰ موشک دوربرد شاهین به ایران اعلام امادگی کرده است که بعد از انتشار خبردر رسانه های پاکستان تکذیب شد. محمد اصف حتی درموضع گیری بی سابقه ای رضاپهلوی مهمترین اپوزیسیون جمهوری اسلامی که از حمله اسراییل به ایران حمایت کرده بود را نفرت انگیز و انگل و امپریالیست خطاب کرد.

مجلس سنای پاکستان نیز۱۵ جون در بیانیه ای رسمی تجاوز اسراییل را محکوم کرد.شهباز شریف همان زمان با مسعود پزشکیان تماس گرفت و وزیر دفاع پاکستان در موضع گیری صریحی  از کشورهای اسلامی خواست در حمایت ازایران و علیه اسراییل متحد شوند.اصف علی زرداری رییس جمهور پاکستان نیز از  ایران حمایت کرد.

اقدام مهم دیگر پاکستان به نفع ایران دردو ماه اخیر همکاری اطلاعاتی با ایران در خنثی سازی طرح تروریستی گروه جیش العدل در جنوب شرق ایران همزمان با حمله اسراییل بود که در قبلا در مقاله ای در النهار به جزییات ان اشاره شده است .

نکته مهم دیگر نقش جدی پاکستان در توقف جنگ بود. وقتی در جنگ ۱۲ روزه حملات هوایی اسراییل و حملات موشکی ایران تشدید شد نگرانی از سرایت جنگ به کشورهای حاشیه خلیج فارس بالا گرفت .صهیونیست با حمله به محل جلسه شورای عالی امنیت ملی ایران که بالاترین مقامات سیاسی و نظامی و امنیتی ایران در ان حضور داشتند و حتی تهدید به ترور ایت الله خامنه ای به این تنش دامن زدند به گونه ای که برخی افراد غیر رسمی هشدار دادند در صورت این اتفاقات پایگاههای نظامی امریکا در کشورهای خلیج فارس در امان نخواهند ماند. پاکستان که روابط بسیار خوبی با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بویژه عربستان دارد از ایران با جدیت خواست خویشتنداری داری کند و از گسترش تنش پرهیز کند . سفر وزیر دفاع پاکستان به مقر ستاد مرکزی فرماندهی ارتش امریکا در ایالت فلوریدا و تماس های و تعاملات   مارکو روبیو وزیر أمور خارجه امریکا  با سناتور محمد إسحاق دار وزیر خارجه پاکستان در همین راستا ارزیابی می شود.

سفراخیر مسعود پزشکیان به پاکستان  پنجمین دیدار رسمی میان سران دو کشور طی یک سال گذشته محسوب می‌شود که نشان دهنده گسترش روابط تهران واسلام اباد است . اهمیت این رخداد نیازمند توجه به تحولات روابط پاکستان و امریکا نیز می باشد . برخی از کارشناسان احتمال می دهند پاکستان که روابط خوب و قابل اعتمادی با ایران دارد و در ماههای اخیر نیز روابط خود باواشنگتن را نیز بهبود بخشیده  قرار است نقش پر رنگ تری در حل مسایل فیمابین ایران و امریکا ایفا کند .

در شرایطی که روابط ایران و امریکا بخاطر حمله اسراییل و حمله هوایی امریکا به تاسیسات هسته ای ایرات بسیار تیره و تار است  و هم ایران تا کنون از ادامه مذاکرات امتناع کرده و هم دونالد ترامپ در اخرین اظهار نظر خود موضع سردی نسبت به ایران اتخاذ کرد.

 

 

نوشته امیر دبیری مهر منتشر شده در روزنامه النهار چاپ بیروت 

جمهوری اسلامی تا قبل از جنگ ۱۲ روزه برای کاهش فشارهای سیاسی و اقتصادی و تبلیغاتی امریکا گزینه های متعددی داشت تا به تعبیر ایت الله خامنه ای نتیجه آن ٬ جلوگیری از جنگ و پرهیز  از مذاکره مستقیم با واشنگتن باشد. او بارها گفته بود نه جنگ خواهد شد و نه با امریکا مذاکره خواهد کرد. این   سیاست تا ۱۳جون ۲۰۲۵ کارامد بود. اما بعد از حمله اسراییل به ایران و مشارکت امریکا در حمله به تاسیسات هسته ای ایران به نظر می اید عمر این سیاست پایان یافته  و گزینه های ایران در شرایط  کنونی  اولا محدود شده و ثانیا زمان انتخاب ایران نیز به حدود دو ماه محدود شده .

جمهوری اسلامی قبلا در مذاکرات غیر مستقیم خود با امریکا که پنج دور با وساطت عمان برگزار شد از دستاوردهای هسته ای خود بعنوان یک اهرم فشار یا کارت بازی استفاده می کرد. همچنین توانسته بود با مانورهای نظامی از وقوع جنگ جلوگیری کند. اما پس از جنگ اخیر هم خسارتهای جدی به تاسیسات هسته ای ایران وارد شده و هم اسراییل علی رغم موشک باران شهرهایش  از جانب ایران که منجر به درخواست اتش بس شد جرات بیشتری برای تهدید و تجاوز به ایران پیدا کرده . شاید به همین علت است که ایت الله خامنه ای در پیام تسلیت اربعین شهدای جنگ اخیر از نیروهای مسلح ایران خواسته امادگی خود را برای دفاع از ایران بالا ببرند. در چنین شرایطی جمهوری اسلامی در دو ماه پیش رو که مهلت اروپایی ها برای اجرای مکانیسم ماشه است دو گزینه اصلی پیش رو دارد.

گزینه اول ادامه سیاست عدم مذاکره مستقیم با امریکا و بازگشت مکانیسم ماشه و تجدید درگیری با اسراییل است . اسراییل بعد از جنگ بارها اعلام کرده هر وقت تهدیدی از جانب ایران مشاهده کند مجددا به ایران حمله خواهد کرد. گزینه دوم مذاکره مستقیم با امریکا به منظور رسیدن به توافق با واشنگتن و حتی ایجاد رابطه با امریکاست . مقامات جمهوری اسلامی معتقدند که اسراییل بدون حمایت و تایید امریکا هیچ وقت نمی تواند تهدیدی علیه ایران باشد و در صور تی که رابطه ایران و امریکا بهبود یابد عملا تهدید اسراییل نیز خنثی خواهد شد و به همین دلیل تل اویو از گذشته سرسخت ترین مخالف توافق احتمالی ایران و امریکا بوده و هست.

در چنین شرایطی و در همین راستا اخبار غیر رسمی حکایت از این دارد که برخی از روسای جمهور سابق ایران مثل سید محمد خاتمی و حسن روحانی در نامه های جداگانه ای به ایت الله خامنه ای خواستار تصمیم گیری ایشان برای توافق با امریکا شده اند. حسن روحانی رییس جمهور اسبق ایران پیشتر نیز بارها درباره ضرورت برقراری رابطه امریکا موضع گیری کرده و حتی در دوران ریاست جمهوری خود برای نخستین بار در سالهای پس از انقلاب با باراک اوباما تلفنی صحبت کرد.

همچنین گفته می شود دیپلماتهای سابق وزارت امور خارجه با محوریت محمد جواد ظریف نیز در نامه ای جداگانه به ایت الله خامنه ای خواستارمذاکره و  برقراری رابطه با امریکا به منظور حل و فصل اختلافات فیمابین شده اند که سالها انباشته شده است . هنوز خبر نگارش  این نامه ها دررسانه های ایران منتشر نشده  اما همزمان در فضای مجازی ورسانه ای ایران دهها مقاله و یادداشت از جانب مفسران و تحلیلگران سیاسی ایران با مضمون مشابه نوشته ومنتشر شده .

در سه دهه اخیر نیز بارها چنین نامه نگاری هایی از سوی مقامات و فعالان سیاسی و حزبی با ایت الله خامنه ای در باره روابط با امریکا انجام شده اما موضع رهبر ایران همیشه مخالفت با این استدلال بود ه که به وعده های امریکا نمی توان اعتماد کرد . تنها موردی که ایت الله خامنه ای اجازه مذاکره مستقیم با امریکارا صادر کرد به سال ۲۰۱۲باز می گردد و بعد از ارسال چند نامه باراک اوباما به رهبر جمهوری اسلامی .در پی ان علی اکبر صالحی وزیر وقت امور خارجه ایران به دستور ایت الله خامنه ای وارد مذاکره با امریکایی برای رفع تحریم ها شد و جالب اینجاست که محمود احمدی نژاد رییس جمهور وقت از این مذاکرات خبر نداشت. مذاکراتی در دولت حسن روحانی به توافق برجام منجر شد.

محمود احمدی نژاد نیز اخیرا در اظهاراتی جنجالی مدعی شده در سالهای گذشته فرصت های مناسبی برای توافق با امریکا وجود داشته که جمهوری اسلامی ان را از دست داده است.

از سوی دیگر مخالفین مذاکره با امریکا نیز درایران بسیار فعال و با نفوذ هستندانها  با اشاره به تجربه جنگ اخیر معتقدند امریکا حتی در مذاکرات قبل از جنگ نیز ایران را وارد بازی فریب کرده بود وبه همین دلیل مذاکره  با چنین دولتی بویژه ترامپ هیچ فایده ای ندارد و درصورت مذاکره مجدد عزت ملی خدشه دار می شود. البته  عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران در یک مصاحبه تلویزیونی با رد این ادعا گفته اگر با امریکا مذاکره نمی کردیم امروز متهم بودیم که جنگ تحمیلی نتیجه مذاکره نکردن بود در حالی که تحمیل جنگ به ایران همزمان با مذاکرات ایران و امریکا٬ نشان دهنده حقانیت و منطق قوی ایران در دیپلماسی است .

دیپلماسی جدید جمهوری اسلامی پس از جنگ  با مذاکره معاونین وزرای خارجه ایران و سه کشور اروپایی در جمعه پیش در استانبول اغاز شد و به نظر می رسد در هفته ای اتی  استمرار خواهد یافت . اما اینکه به مذاکره مستقیم با امریکا منجر شود با نه بستگی به رای و نظر ایت الله خامنه ای دارد . اما برای درک سختی و پیچیدگی تصمیم رهبر جمهوری اسلامی باید توجه کرد از یکسواحتمال داردعدم توافق با امریکا  منجر به بازگشت مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم های بین المللی علیه ایران و حتی جنگی جدیدعلیه تهران  شود اما از سوی دیگر هیج تضمینی هم وجود ندارد مذاکره مستقیم با امریکا  منجر به توافق سازنده با واشنگتن گردد به گونه ای که جلو جنگ جدید گرفته شود و تحریم های اقتصادی و مالی و بانکی علیه ایران کاهش یابد یا رفع شود. به نظر می رسد نقش کشورهای مهم منطقه مانند عربستان و امارات و قطر می تواند در رسیدن به یک توافق بسیار اثرگذار باشد.

 

امیر دبیری مهر منتشز شده در روزنامه النهار چاپ بیروت

 

شنبه  صبح چند تروریست وابسته به گروه جیش العدل با حمله به ساختمان دادگستری زاهدان واقع در جنوب شرق ایران تعدادی از شهروندان را کشتند که یک نوزاد نیز در بین کشته شدگان دیده می شود. گروه تجزیه طلب جیش العدل مسوولیت این اقدام تروریستی را برعهده گرفته است. گروهی که سالهاست هر از چندگاهی با حمله به اماکن نظامی و دولتی بدون اینکه به هدف مشخصی دست یابد تعدادی از مردم بی گناه را کشته و با این کار اظهار وجود می کند. گفته می شود پایگاه اصلی این گروه تروریستی در مناطق مرزی بین ایران و پاکستان است و علی رغم تلاش دو کشور برای پاکسازی این مناطق از وجود این گروه  ٬بواسطه ارتباط انها با سازمانهای امنیتی و اطلاعاتی خارجی بویژه موساد و دریافت پول و سلاح همچنان به اقدامات تروریستی خود ادامه می دهند.

به گفته یک منبع اگاه امنیتی اقدام اخیر جیش العدل ریشه در ناکامی این گروه در نقشه ای  دارد که قرار بود همزمان با جنگ ۱۲ روزه اسراییل علیه ایران اجرا کنند. به گفته این منبع امنیتی این گروه که بواسطه ارتباط با موساد از حمله اسراییل به ایران اطلاع داشته از چند هفته قبل خود را برای حمله زمینی به بندرچابهارواقع در جنوب شرق ایران  اماده کرده بود تا همزمان با حمله اسراییل وزمانی که  نیروهای مسلح و مرزبانی ایران متوجه جنگ با اسراییل هستند به این شهر استراتژیک حمله و با تصرف پاسگاههای انتظامی ونظامی٬ بحرانی جدی و امنیتی در منطقه ایجاد کنند . این طرح کاملا در راستای هدف  اصلی اسراییل از  حمله به ایران  مبنی بر فروپاشی نظام جمهوری اسلامی بود.

اما دقیقا چند روز قبل از این اقدام ٬سرویس اطلاعاتی پاکستان دو خبر مهم به نهادهای امنیتی ایران ارایه داد اول حمله احتمالی اسراییل به ایران و دوم حمله جیش العدل به چابهار. نیروهای نظامی ایران نیز در عملیاتی غافل گیر کننده مواضع این گروهک تروریستی را درمناطق مرزی ایران و پاکستان مورد حمله موشکی و پهبادی قرار دادند و عملا جلو اجرای نقشه جیش العدل گرفته شود.

به نظر می رسد دو اقدام تروریستی جیش العدل بعد از جنگ ۱۲ روزه اسراییل علیه ایران  در واقع اقدامی واکنشی به ناکامی اجرای نقشه  مذکور بوده است . دو هفته قبل  نیز این گروه به یک خودروی پلیس  در چابهار حمله کرد که منجر به شهادت سه مأمور پلیس شد. در اقدام تروریستی شنبه در زاهدان  نیز دست کم ۶ نفر کشته و ۱۳ نفر زخمی شدند.

مولوی عبدالحمید، امام جمعه با نفوذاهل سنت زاهدان  که نسبت به برخی سیاستهای دولت جمهوری اسلامی منتقد و معترض است بارها اقدامات تروریستی  جیش‌العدل را محکوم کرده و حتی برای ازادی گروگانها وساطت کرده .

 

جیش‌العدل یک گروه شبه‌نظامی تروریستی وهابی‌مذهب می‌باشد که با  ادعای دفاع از اهالی استان سیستان و بلوچستان درجنوب شرق ایران چند وقت یکبار تعدادی از مردم این منطقه را ترور می کند .

 

این گروه بعد از نابودی گروه تروریستی جندالله به رهبری عبدالمالک ریگی در سال ۲۰۱۲ شروع به فعالیت کرد. رهبری جیش العدل را که مردم ایران ان را جیش الظلم می خوانند عبدالرحیم ملازاده معروف به صلاح‌الدین فاروقی به‌عهده دارد. این گروه تروریستی تاکنون مسئولیت چند بمب گذاری  و ترور در نواحی شرقی استان سیستان‌وبلوچستان را بر عهده گرفته است.

جیش‌العدل سه شاخه نظامی دارد که در اطراف خط مرزی ایران و پاکستان فعالیت می‌کنند تا بلافاصله پس از هر عملیات به خاک پاکستان بگریزند. سپاه پاسداران تا کنون با هماهنگی اسلام اباد چند عملیات نظامی موشکی در خاک پاکستان علیه مواضع جیش العدل انجام داده  .  شاخه های نظامی جیش العدل تحت نام های  عبدالملک ملازاده و شیخ ضیایی و مولوی نعمت‌الله توحیدی در مناطق صعب العبور مرزی ایران و پاکستان  فعالیت تروریستی انجام می  دهند.. جیش العدل اخیرا  یک شاخه اطلاعاتی با نام زبیر اسماعیل‌زهی نیز راه‌اندازی کرده که عمده مأموریت آن شناسایی چهره‌های اهل‌سنت همسو با جمهوری اسلامی و ترور آن‌هاست.

 

سیستان و بلوچستان دومین استان پهناور ایران است و وسعت ان ۱۸۰ هزار کیلومتر مربع معادل وسعت سوریه است و با نزدیک ۳ میلیون جمعیت حدود ۱۲۰۰ کیلومتر مرز مشترک خاکی با کشورهای أفغانستان و پاکستان دارد.با وجود در اکثریت بودن اهل سنت و قوم بلوچ  در این استان ٬ بواسطه همزیستی بسیار مسالمت امیز بین شیعیان سیستانی و اهل سنت بلوچ این استان بعنوان پایتحت وحدت ایران نام گرفته است . توسعه نیافتگی در این استان ریشه های تاریخی و اقلیمی دارد و با وجود اجرای برنامه های گوناگون توسعه در این منطقه هنوز فاصله زیادی بین انتظارات مردم این منطقه با امکانات موجود وجود دارد .

برخی گروههای تروریستی و تجزیه طلب این مساله را بهانه اقدامات خود علیه مردم این استان قرار می دهند و از انجا که این اقدامات هیچ کمکی به بهبود وضع مردم نمی کند از هیچ حمایتی برخوردار نیست.مردم این استان در ایران معتقدند فقط کسانی همراه مردم و پشتیبان انها  هستند که برای توسعه وابادانی  و ایجاد اشتغال در این استان گامی بردارند.