علل برکناری اولین وزیر دولت پزشکیان : اهداف سیاسی یا نگرانی اقتصادی

منبع : روزنامه النهار چاپ بیرون نوشنه امیر دبیری مهر

پس از انتخاب مسعود پزشکیان بعنوان نهمین رییس جمهور ایران در تحلیلی در روزنامه النهار العربی نوشتم که یکی از چالش های پیش روی او ٬ مجلس نهم شورای اسلامی است که اکثریت ان را اصولگرایان و محافظه کاران مخالف دولت تشکیل می دهند. هنوز ۶ ماه از تشکیل دولت جدید در ایران نگذشته که همین مجلس با استیضاح عبدالناصر همتی وزیر ااقتصاد ایران نشان داد در مخالفت با دولت بسیار جدی است و شعار دولت وفاق مسعود پزشکیان نتوانسته انها را به همراهی با دولت مجاب کند. رای ۱۸۲ نماینده مجلس از ۲۷۳ نماینده حاضر در جلسه دوم مارس به برکناری وزیر ۶۷ ساله اقتصاد ایران شاهدی بر این ادعاست و نشان داد ورای دلایل اقتصادی مطرح شده برای استیضاح٬  اهداف سیاسی مهمی نیز پیگیری می شود. نمایندگان خواهان برکناری همتی او را به مدیریت غلط اقتصادی که موجب افزایش قیمت ارزهای خارجی و کاهش ارزش پول ملی شده متهم کردند اما ۸۹ نماینده موافق همتی و رسانه های طرفدار دولت معتقدند تلاش او برای خصوصی سازی ایران خودرو بعنوان بزرگترین شرکت خودروی سازی ایران با ارزش ۱۰ میلیارد دلار و  ازاد سازی قیمت ارز و حذف رانت های ارزی برخی شبکه های با نفوذ سیاسی و اقتصادی علل اصلی  برکناری او بوده . فارغ از این که کدام ادعا درست است می توان دو دلیل مهمتر و اساسی تر برای برکناری این اقتصاد دان و سیاست مدار قدیمی ایرانی از دولت را ذکر کرد

.دلیل نخست به نگرش سیاسی همتی باز می گردد .عبدالناصر همتی با ۴۰ سال سابقه سمت های مهمی مانند معاونت سیاسی صداوسیما٬ مدیرعاملی بانک ملی ٬ ریاست بیمه مرکزی ٬ ریاست بانک مرکزی از نظر سیاسی به حزب کارگزاران سازندگی ایران نزدیک است حزبی که روند توسعه ایران را در گرو تعامل و ارتباط خوب  با کشورهای غربی بویژه امریکا می داند . همتی بعنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری در سه سال قبل و بعنوان وزیر اقتصاد ایران در ۶ ماه گذشته نیزبارها اعلام کرد کلید حل مشکلات اقتصادی ایران و جبران کسری بودجه ٬ در سرمایه گذاری خارجی است و بدون تنش زدایی از سیاست خارجی و بهبود رابطه با قدرتهای مهم غربی از جمله امریکا این هدف محقق نمی شود. این نظر دقیقا در نقطه مقابل نگاه اکثریت مجلس اصولگراست که به تبعیت از ایت الله خامنه ای معتقدند برای حل مشکلات اقتصادی ایران نباید روی سرمایه گذاری خارجی و مذاکره و رابطه با امریکا حساب کرد. مخالفین همتی معتقدند او با تصمیم های خود که منجر به افزایش قیمت دلار و طلا شده قصد داشته نظام سیاسی را وادار به مذاکره با امریکا کند بنا براین حضور چنین فردی در راس اقتصاد کشور به مصلحت نظام جمهوری اسلامی نیست .

دلیل دوم برکناری همتی به دولت و شخص رییس جمهور باز می گردد. جریان افراطی حاضر درمجلس به جبهه پایداری که بعد از فوت ابراهیم رییسی و شکست سخت سعید جلیلی درانتخابات زودهنگام ریاست جمهوری بسیار خشمگین و ناراحت است با تمام قوا تلاش می کنند دولت پزشکیان را به سوی استعفا سوق دهند تا دوباره فرصت برای بازگشت  انها به قدرت فراهم شود. این جریان تحت پوشش شعار خالص سازی – شبیه سیاست مک کارتیسم  در امریکا در دهه ۶۰ میلادی –  قصد دارند با حذف همه نیروها در مناصب مدیریتی به بهانه گرایش به غرب ٬ همه مناصب سیاسی و اقتصادی و تصمیم گیری در کشور را به وابستگان حزبی خود واگذار کنند و راه رسیدن به این هدف ٬ تضعیف و سقوط دولت مسعود پزشکیان زودتر از ۴ سال مهلت قانونی ان است . از این رو به نظر می اید برکناری وزیر اقتصاد اخرین استیضاح وزیران در دولت نخواهد بود و برخی دیگر از وزرا هم در لیست برکناری قرار دارند. همین جریان در ماههای گذشته  خواهان برکناری ظریف معاون راهبردی رییس جمهور نیز بود .با برکناری همتی ٬ مجلس اصولگرا نشان داد به شعار دوت وفاق مسعود پزشکیان توجهی ندارد و احتمالا روند تقابل مجلس و دولت در ماههای اینده تشدید خواهد شد. گفتنی است دولت پزشکیان نیز با فقدان یک برنامه منسجم در حوزه های مختلف بویژه اقتصاد و عقب نشینی از وعده های خود مانند بهبود رابطه با امریکا و رفع فیلترینگ شبکه های اجتماعی روز به روز از مردم فاصله می گیرد و فرصت مناسب تری را به مخالفین خود برای حمله دولت فراهم می سازد. به عبارت دیگر هر چه دولت پزشکیان از وعده هایی که بر اساس انها موفق شد رای ۵۰ درصد از واجدین رای را جذب کند بیشتر  فاصله یگیرد و پایگاه اجتماعی خود را از دست بدهد  حمله مخالفین سیاسی و حزبی به دولت تشدید و اثر بخش خواهد شد و برکناری همتی وزیراقتصاد اغاز این فرایند است .

مذاکره و شرط گذاری ایران و امریکا در تریبون های عمومی

منبع : روزنامه النهار العربی نوشته دکتر امیر دبیری مهر

۲ روز بعد از اینکه دونالد ترامپ رییس جمهورامریکا اعلام کرد برای رهبر جمهوری اسلامی نامه ای برای اغاز مذاکرات سیاسی نوشته است ایت الله خامنه ای در دیدار مقامات کشوری و لشکری با رد این درخواست اعلام کرد امریکا به دنبال مذاکره نیست بلکه با قلدری دنبال  تحکم و تحمیل خواسته های خود به ایران است و به همین دلیل  این خواسته ها از جانب ایران پذیرفته نمی شود. رهبر ایران بطور ضمنی به موضوعات درخواستی  ترامپ برای مذاکره هم اشاره کرد از جمله فعالیتهای هسته ای ٬ توان دفاعی و موشکی و توانایی های بین المللی که به نظر می رسد منظور او نیروهای نیابتی ایران در خاورمیانه است . ایت الله خامنه ای در این سخنرانی  نه تنها جواب رد به ترامپ داد بلکه به بیانیه چند روز پیش سه کشور اروپایی در باره عمل نکردن ایران به تعهدات هسته ای هم واکنش نشان داد و با انتقاد از عمل نکردن کشورهای اروپایی به تعهدات خود در برجام  در سالهای گذشته ٬ انها را بی چشم و رو خواند.

 

غیر از مواضع شفاف ایت الله خامنه ای ٬دو نشانه در این جلسه وجود داشت که حتی اگر او سخنرانی هم نمی کرد حاکی از مخالفت او با پیشنهاد مذاکره ترامپ بود اول ایه ۱۵۹ سوره ال عمران  که در بالای سر او ودر بالای مجلس نصب شده بود که ا ذا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ و دوم نشستن فرماندهان ارشد نظامی و انتظامی ایران در سمت راست او که در گذشته سابقه نداشت . این دو نشانه در کنار سخنان ایت الله خامنه ای نشان می دهد جمهوری اسلامی قصد کوتاه امدن و عقب نشینی از سیاستهای مورد اختلاف خود با امریکا و اروپا را ندارد. یعنی ایران  حاضر نیست درباره ۵ موضوع زیر مذاکره کند

  • کاهش غنی سازی اورانیوم از ۶۰ درصد به زیر ۲۰ درصد
  • کاهش میزان اورانیوم غنی شده که گفته می شودبالغ بر ۲۷۵ کیلوشده
  • دسترسی نامحدود به بازرسان اژانس بین المللی انرژی اتمی
  • توان دفاعی ایران بویژه برد موشکهای بالستیک
  • توقف حمایت همه جانبه از نیروهای مقاومت اسلامی در لبنان و فلسطین و یمن

 

البته به نظر می رسد ایت الله خامنه ای در این سخنان و مواضع قبلی خود بطور کلی راه مذاکره را نبسته بلکه بجای میز مذاکره در حال اجرای دیپلماسی اشکار وعلنی با ترامپ است تا با طرح خط قرمزهای جمهوری اسلامی است ٬ترامپ را وادار کند  پیشنهادهای جدیدتر وجذاب تر ارایه کند که برای ایران پذیرفتنی باشد.

اما مساله مهم واساسی که ذهن و توجه ناظران بین المللی و افکارعمومی ایران را بیشتر به خود جلب کرده پیامدهای این موضع گیری ایت الله خامنه ای و واکنش احتمالی امریکا و اسراییل است و اینکه ایا ایران با این سیاست به سوی درگیری نظامی خواهد رفت یا خیر؟ به نظر می رسد فعلا همه اتفاقات مطابق میل اسراییل پیش می رود دولت اسراییل و نتانیاهو بطور اشکار وعلنی مخالف مذاکره ایران و امریکا و دستیابی به توافق هستند و از امریکا می خواهند که با حمایت نظامی و سیاسی از انها فضایی فراهم شود که اسراییل بتواند تاسیسات اتمی ایران را مورد هدف نظامی قراردهد. امریکا قبل ازاقدام نظامی مایل است از طریق دیپلماسی به خواسته های خود دست یابد بویژه  که دونالد ترامپ نیم نگاهی نیزبه اخذ جایزه صلح نوبل دارد .ترامپ اگر بتواند بعد از برقراری اتش بس در غزه ٬ به جنگ روسیه واوکراین هم پایان دهد و با ایران هم به توافقی دست یابد حتما جایزه صلح نوبل را خواهد گرفت اما ایران تا کنون دستور کار پیشنهادی ترامپ برای مذاکره را نپذیرفته . برخی اخبار غیر رسمی می گوید ایران از طریق عربستان پیام داده که در صورت هر گونه حمله نظامی به ایران ٬ به همه پایگاههای امریکایی که در این حمله مشارکت داشته باشند در هرکشوری که باشند حمله موشکی خواهد کرد و این یعنی اغاز یک جنگ بزرگ در خاورمیانه .همچنین اخباری هم منتشر شده که نیروی هوا فضای سپاه خود را برای سومین حمله به اسراییل تحت عنوان وعده صادق ۳ اماده کرده است .

در نتیجه می توان گفت ماههای اینده برای ایران و امریکا و اسراییل ماههای پر اضطرابی خواهد بود ومعلوم نیست  برایند اهداف کاملا متضاد این سه کشور به چه رخدادی منجر می شود

اسراییل می خواهد با کمک امریکا تاسیسات هسته ای ایران را نابود کند

امریکا می خواهد با گرفتن امتیازات بزرگ با ایران توافق کند و

ایران نیز حاضر نیست حتی یک قدم از سیاست های خود عقب نشینی کند و فشارهای اقتصادی و تحریم ها را نیز نقطه ضعف خود برای پذیرش درخواستهای امریکا نمی داند و رهبر ایران مکررا می گوید می توان مشکلات اقتصادی را بدون باج دادن به امریکا حل کرد.

تحلیلات سیاسیه ودولیه نشرها الدکتور أمیر دبیری مهر فی جریده النهار العربی الصادره فی بیروت

ایران ۲۷-۰۲-۲۰۲۵ | ۰۷:۰۴

إیران أمام خطر مواجهه صدمه روسیّه جدیده

تسود تکهنات لدى بعض المحللین الإیرانیین، بمن فیهم أحمد زید أبادی، عن استعداد روسی لسحب البساط من تحت قدمی إیران مجاراه لأمیرکا فی قضایا سوریا وغزه ولبنان، وللاستجابه للرؤیه الأمیرکیه، مقابل مواقف واشنطن الداعمه لموسکو.

ایران ۲۱-۰۲-۲۰۲۵ | ۱۳:۰۲

قائد عسکری إیرانی کبیر: جاهزون لتنفیذ الهجوم الثالث على إسرائیل

 أعلن قائد القوات الجوفضائیه فی الحرس الثوری العمید أمیر علی حاجی زاده أن الهجوم الإیرانی الثالث على إسرائیل تحت عنوان “الوعد الصادق ۳” سیُنفذ.

لینک اصل مقاله

ایران ۰۷-۰۲-۲۰۲۵ | ۰۷:۲۵

الجفاف فی إیران: تهدید جدید لبلد یعانی اقتصادیاً واجتماعیاً

إن بیع الطاقه بأسعار مخفوضه لم یعد ممکناً استمراره فی الظروف التی انکمش فیها الاقتصاد الإیرانی وضعف على خلفیه العقوبات الأمیرکیه، کما أن الحکومه منهمکه فی دراسه الخیارات التی تساعد على رفع أسعار  الطاقه.

لینک

 

تحلیل اجتماعی :نشانه هایی از تشدید فقر و ناامیدی در ایران

امیر دبیری مهر

 

  • در روز چهارشنبه ۱۲ فوریه تصویری در شبکه های اجتماعی و رسانه های ایران منتشر شد که دران مردی در یکی از ایستگاههای مترو تهران روی ریل قطار نشسته تا خود کشی کند. با هوشیاری و توقف راننده قطار شهری از این اتفاق جلوگیری شد اما تصویر مربوط به این حادثه در حد وسیعی در رسانه ها و شبکه های اجتماعی در ایران بازنشر و نظرات و تحلیل های فراوانی درباره ان ارایه شد. هویت فردی که قصد خود کشی داشت معلوم نشده .

بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی این رخداد را یکی از صدها رخداد مشابه در جامعه ایرانی دانستند که بخاطر فشارهای اقتصادی و به پایان رسیدن امید به زندگی در برخی شهروندان رخ می دهد.رسول خادم قهرمان کشتی جهان به این رخداد واکنش نشان داد و دلیل ان را سفره های خالی مردم دانست .برخی این مرد ناامید از بهبود معیشت و زندگی را نماینده بخش بزرگی از جامعه ایران دانستند که در زیر فشارهای اقتصادی اسیب می بینند و در سیاست های دولت هیچ نشانه ای برای بهبود زندگی انها دیده نمی شود.برخی نوشته اند این جوان پس از نجات از مرگ فریاد می زده دیگه چیزی ندارم و نمی خواهم زنده بمانم. بسیاری هم درنوشته ها و طرح های گرافیکی و حتی با سرودن شعر٬ با این جوان ابراز همدردی کردند و گفتند خستگی و نا امیدی حال  و روز همه مردم ایران است .ازاده مختاری خبرنگار قدیمی حوزه اجتماعی در این باره نوشت با هر نوسان اقتصادی ٬درد و افسردگی بیشتری را تجربه می کنیم و صدایمان هم بین مسوولان کشور گم شده . انها در گیر منافع و نبرد صندلی و ما درگیر نان و هوا و  زندگی . اشاره این خبرنگار به افزایش قیمت دلار و شوک ناشی از ان به قیمتها در ایران است و همچنین الودگی شدید هوای شهرهای بزرگ بخاطر کمبود گاز و ناچاری نیروگاهها در مازوت سوزی که موجب الودگی شدید هوا می شود.

 

 

  • هنوز چند ساعتی از این رخداد نگذشته بود که تصاویری از یک دوربین مدار بسته در رویروی خوابگاه دانشگاه تهران منتشر شد که نشان می داد دو موتور سوار برای سرقت به جوان دانشجویی به نام امیر محمد خالقی حمله کرده و او را با چاقو مجروح می کنند چند ساعت بعد متاسفانه اعلام شد این دانشجو بخاطر شدت جراحات وارده جان خود را ازدست داده . این خبر نیز با واکنش های فراوانی در ایران مواجه شد و حتی به تجمع تعدادی از دانشجویان معترض در برابر خوابگاه دانشگاه تهران منجر شد و به نبود امنیت در اطراف خوابگاه دانشجویان اعتراض کردند. در واکنش به این رخداد ٬ بسیاری خواستار شناسایی عوامل این جنایت و از ان مهمتر علل این گونه رخدادها شدند.

جامعه شناسان بسیاری از جمله دکتر تقی ازاد ارمکی و دکترمصطفی مهر ایین و محمد رضا جوادی یگانه از ماهها قبل هشدار داده بودند درصورتی که سیاست مداران ایرانی در فضای پس ازانتخابات ریاست جمهوری ٬تصمیم های امید بخش اتخاذ نکنند امیدواری ایجاد شده در جامعه ٬ با سرعت  به نا امیدی و یاس تبدیل شده و با تشدید وضع اقتصادی ایران و فقیرتر شدن فقرا ٬میزان بزهکاری و جرم و جنایت نیز در جامعه بالا خواهد رفت. برخی از مطالعات اجتماعی نشان می دهد در بیشتر جوامع از جمله ایران بین تشدید فقر و فشارهای اقتصادی از یک سو و نا امیدی و یاس اجتماعی از سوی دیگر و افزایش جرم و بزه کاری و اسیب های اجتماعی رابطه مستقیم وجود دارد . در حال حاضر نیز جامعه ایرانی در پی اعلام عدم مذاکره با امریکا برای رفع تحریم های اقتصادی و احتمال تشدید تنش با امریکا و اسراییل دچار نگرانی شدید نسبت به اینده شده و این نگرانی بر همه روابط اجتماعی و وضعیت اقتصادی اثر منفی گذاشته و پیش بینی می شود اگر برای کاهش این نگرانی اقدامی اتخاذ نشود وسیاستهای جدیدی که امید را به جامعه تزریق کند اتخاذ نشود احتمالا در ماههای اینده با نا ارامی ها و اعتراضات فردی و جمعی گوناگونی در ایران مواجه خواهیم شد.

 

 

 

 

یک فرمانده ارشد نظامی در ایران : اماده حمله سوم به اسراییل هستیم

 

امیر دییری مهر

بعد از روی کار امدن ترامپ در امریکا این امیدواری وجود داشت که با اغاز مذاکرات بین ایران و امریکا ٬ تنشهای نظامی در منطقه بویژه بین ایران و اسراییل که در سال گذشته شروع شده بود مقداری فروکش کند اما یادداشت اجرایی دونالد ترامپ علیه ایران و واکنش قاطع ایت الله خامنه ای مبنی برممنوعیت مذاکره با امریکا و رد و بدل شدن مواضع خصمانه بین تهران و واشنگتن ٬مجددا زمینه های تنش نظامی را دست کم در حوزه تبلیغاتی و رسانه ای بالا برده است . بعد از اظهارات بسیارخصمانه نتانیاهو ومارکو وروبیو وزیرامورخارجه امریکا در مصاحبه مشترک خبری علیه ایران که ازان تهدید نظامی برداشت می شود امیر علی حاجی زاده فرمانده نیروی هوا فضای سپاه در ایران اعلام کرده حمله سوم ایران به اسراییل با عنوان وعده صادق ۳ انجام خواهد شد. ایران در سال گذشته میلادی دو بارحملات پهبادی وموشکی به اسراییل انجام داد اما بعد از تجاوز محدود هوایی اسراییل به ایران از اقدام تلافی جویانه خودداری کرد و همین خودداری به شایعات زیادی دامن زد از جمله اینکه برخی مقامات غربی و اسراییلی مدعی شدند در حمله هوایی اسراییل٬ سامانه پدافندی ایران اسیب جدی دیده است . اما روایت  حاجی زاده حاوی نکات دیگری است که نشان می دهد ایران در صورت عدم توافق سیاسی ٬خود را برای یک جنگ تمام عیار با امریکا و اسراییل اماده کرده .این مقام ارشد نظامی ایرانی بر همین اساس می گوید تهدیدات علیه ایران برای امتیاز گرفتن است و هیچ اتفاقی نمی افتد و جنگی در کار نیست زیرا امریکا و اسراییل می دانند پاسخ ایران را تحمل نخواهند کرد و در صورت خطای محاسباتی٬ کل منطقه به اتش کشیده خواهد شد.

او با اشاره به بزرگترین حمله پهبادی جهان علیه اسراییل در سال گذشته با حدود ۱۶۰ پهباد که سپر دفاعی اسراییل را متلاشی کرد خطاب به نتانیاهو گفت اگر در اینده از ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ پهباد استفاده کنیم چه غلطی می خواهید بکنید؟

حاجی زاده درباره حمله دوم ایران به اسراییل با موشکهای پیشرفته گفت سامانه های دفاعی امریکا و انگلیس و فرانسه و اردن به همراه ۲۰۳ هوایپمای نظامی و ۴ ناو در دریای سرخ و سواحل مدیترانه نتوانستند این حمله را دفع کنند و ۷۵ درصد اهداف ما به مورد اصابت قرار گرفت .

این فرمانده سپاه گفت اگر دشمن به حملات ما پاسخ دهد ما اماده تلافی هستیم ودرباره میزان امکانات ایران فقط  می توانم بگویم اگر هرهفته از یک شهر موشکی رونمایی کنیم تا دو سال این روند ادامه خواهد یافت .

 

این سخنان مقام ارشدنظامی درایران نشان می دهد ایران با وجود مشکلات جدی اقتصادی و فعال شدن اپوزسیون سیاسی خارج از کشور ٬ حاضر نیست درخواستهای دونالد ترامپ مبنی بر تعطیلی فعالیتهای هسته ای و ساخت موشکهای بالستیک و همچنین قطع حمایت از نیروهای نیابتی را بپذیرد و صرفا اگر امریکا ازاین خواسته ها ی خود عقب نشینی کند امکان مذاکره و توافق در اینده وجود دارد اما درغیر این صورت تهران حاضر به رویارویی نظامی نیز می باشد. نکته ای که حاجی زاده نیز در مصاحبه اخیر به ان اشاره کرد و گفت در صورت عبور از خط قرمزهای تهران ٬ پاسخ سخت ایران قطعی است همانگونه که اولین حمله ایران به اسراییل بعد از حمله به کنسولگری ایران در سوریه انجام شد.

 

فارغ از رجزخوانی های تبلیغاتی طرفین درهفته های اخیر همانطور که پیش بینی می شد اولویت نخست امریکا در مداخله در منازعات بین المللی مساله اوکراین است که  در روزهای اخیر در  اجلاس امنیتی مونیخ و مذاکرات ریاض جنبه  عملیاتی گرفته  و بعد از ان مساله ایران در دستور کار ترامپ قرار خواهد گرفت و تا آن زمان که شاید ۶ ماه زمان ببرد موضع گیری های مقامات سیاسی و نظامی طرفین فراز و نشیب های فراوان خواهد داشت . هر چند همین موضع گیریها بر اقتصاد ایران و روحیه عمومی مردم اثرات متفاوتی خواهد داشت . برخی را از پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن بویژه کاهش ارزش پول ملی نگران و برخی را به تقابل بیشتر هویتی و عقیدتی با امریکا و اسراییل تشویق می کند .

 

 

 

احتمال شوک بزرگ دوم به ایران از جانب روسیه

امیز دبیری مهر

روسیه و ایران در فرایندی که منجر به سقوط حکومت بشار اسد شد نقش منفعلی داشتند و نتوانستند همچون ۱۴ سال گذشته  از بشار اسد حمایت کنند تا حکومت او استمرار یابد . روسیه تنها کاری که کرد انتقال امن بشار اسد به بند لاذقیه و از انجا به مسکو بود.  همان زمان این گمانه زنی مطرح بود که روسیه با امریکا و ترکیه توافق لازم را برای انتقال کم هزینه قدرت دردمشق به نفع مخالفین بشار  انجام داده و ایران را در حمایت از سوریه تنها گذاشته است .به شکل سنتی از گذشته ایران در زمین و روسیه در هوا ؛ از دولت بشار اسد پشتبانی نظامی می کردند اما در تحولات اخیر این اتفاق نیفتاد و قدرت در سوریه به دست مخالفان بشار به رهبری هیات تحریر الشام و جولانی افتاد.

این فصل اول سیاست جدید روسها درباره ایران بود که چندان برای تهران رضایت بخش نبود . در فصل دوم و از سوی دیگر؛  بعد از روی کار امدن ترامپ در امریکا نیز مشخص بود برقراری اتش بس در غزه و پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین در صدر برنامه های کاخ سفید قرار دارد . در این راستا اتش بس در غزه بلافاصله برقرار و سپس نوبت اوکراین شد. مواضع ترامپ و دیگر مقامات امریکایی علیه زلنسکی رییس جمهور اوکراین ؛ عدم دعوت از اوکراین در مذاکرات صلح در ریاض عربستان ؛ حمایت صریح امریکا از تجزیه  ۴ استان شرقی اوکراین از جمله منطقه زرخیز دونتسک به نفع روسیه نشان داد واشنگتن و مسکو بر سر اوکراین  یک توافق بزرگ پشت پرده کردند . گفته می شود  امریکا در سه سالی که از حمله روسیه به اوکراین می گذرد حدود ۱۸ میلیارد دلار به نفع اوکراین هزینه کرده و چرخش ۱۸۰ درجه ای واشنگتن در هفته های اخیر نشان می دهد منفعت بزرگتری را هدف قرار داده است تا حدی که بین مواضع اتحادیه اروپا و امریکا درباره اوکراین بویژه درخصوص عضویت اوکراین در ناتو اختلاف جدی ایجاد شد و صدر اعظم المان اعلام کرده اروپا باید به فکرسیاست  مستقل از امریکا باشد. این روند با رای مخالف  امریکا به قطعنامه ضد روسی ۲۵ فوریه مجمع عمومی سازمان ملل تکمیل و نشان داد واشنگتن بطور همه جانبه در قضیه اوکراین با روسیه همراه است . اما نکته مهم  اینجاست امریکا بویژه در دوران ریاست جمهوری ترامپ بدون گرفتن یک یا چند امتیاز ارزشمند حاضر نیست با روسیه چنین معامله بزرگی کند و رابطه خوب فردی بین ترامپ و پوتین هم نمی تواند این مساله را تحلیل کند.

یک گمانه جدی که برخی از تحلیل گران در ایران از جمله احمد زید ابادی مطرح کردند این است که روسیه در قبال مواضع اخیر امریکا به نفع مسکو حاضر خواهد شد در مساله سوریه و غزه و لبنان همسو با امریکا؛  پشت ایران را خالی کرده و نظر واشنگتن را تامین کند . در گمانه زنی بدبینانه و خطرناک تر اینکه روسیه در این توافق پشت پرده حاضر شود اطلاعات راهبردی ایران در حوزه نظامی را به امریکا و اسراییل ارایه دهد تا در صورت تصمیم حمله نظامی به ایران مورد استفاده قرار گیرد. هنوز هیچ اطلاعات و اسنادی در تایید یا رد این گمانه زنی ها منتشر نشده و شاید هم نشود اما یک مساله تقریبا اشکار است که امریکا و روسیه در حال نزدیک شدن به یک معامله و توافق بزرگ هستند که احتمالا یکی از موضوعات آن ایران است . از جمله محورهای این توافق می تواند فشار به ایران برای پذیرفتن شروط امریکا درباره فعالیتهای هسته ای باشد .بسیاری از کارشناسان در ایران  از سالها قبل بارها هشدار داده بودند که نباید سیاست ((نه غربی )) در جمهوری اسلامی انقدر پررنگ شود که سیاست ((نه شرقی )) زیرپا گذاشته شود و همانطور که چین در دور اول ریاست جمهوری ترامپ در پرداخت پول نفت ایران تحت فشار امریکاکوتاهی کرد روسیه نیز در این دوره احتمال دارد منافع کلان خود از جمله رفع تحریمها را  بر همکاری های دوجانبه با ایران ترجیح داده و تهران را در برابرسیاستهای خصمانه امریکا و اسراییل تنها بگذارد .سفر سه شنبه لاوروف وزیرخارجه روسیه به تهران به دعوت همتای ایرانی او نیز در همین چارچوب یعنی پاسخ به نگرانی های ایران قابل ارزیابی است .

تغییر اساسی سیاست ایران نسبت به مهاجران افغانی: اخراج بیش از یک میلیون افغانی در یکسال

منبع روزنامه النهار العربی چاپ بیروت

نویسنده : امیر دبیری مهر

وزیر کشورایران اعلام کرده ۶ میلیون نفر ازاتباع خارجی در ایران حضور دارند که ۲ میلیون نفر از انها غیرمجازهستند و ایران د یک سال گذشته بیش از یک میلیون ازاین اتباع فاقد مجوزرا دستگیر به کشور خودشان بازگردانده است . منظور سرداراسکندر مومنی وزیر کشورایران از اتباع خارجی ٬افغانستانی ها هستند که در چهاردهه اخیردرایران اغلب به مشاغل ساختمانی وخدماتی  و باغداری مشغول هستند. کارفرمایان ایرانی همیشه کارگران افغانستانی را بعلت پرکاری ودستمزد کم به کارگران ایران ترجیح می دهند اما ازیکسال اخیر با تغییرسیاست جمهوری اسلامی نسبت به اتباع افغانی شرایط کار و زندگی انها در ایران سخت و با موانع فراوانی مواجه شده .

مهاجرت افغانی ها به ایران به سالهای جنگ شوروی سابق با افغانستان در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی بازمی گردد وایران با اعمال سیاستهای بشردوستانه ٬میزبان مهاجرین افغانی بود و این روند تا چند سال اخیرادامه یافت و حتی در دوره ظهور داعش درعراق وسوریه٬ لشگری نظامی با عضویت افغانی ها مقیم ایران به نام لشکر فاطمیون ایجاد شد که زیر نظر سپاه پاسداران به جنگ با داعش رفت .

اما پرسش مهمی وجود دارد که سیاست جدید جمهوری اسلامی مبنی بر بازگرداندن افغانی های غیرمجاز چه دلایلی دارد که در این مقاله به مهمترین انها اشاره می شود:

  • دولت در ایران بودجه کافی رفاهی برای ارایه به شهروندان خود ندارد ودرحوزه انرژی و کالاهای اساسی بویژه نان یارانه های سنگینی پرداخت می کند.برخی امارها حکایت از این دارد که اتباع افغانستانی از حجم وسیعی از این سوبسیدها استفاده می کنند درحالی که ۲۰دست کم میلیون نفر از جمعیت ایران زیر خط فقرهستند. بر همین اساس وزیر کشور ایران رسما اعلام کرده افغانی های هر چند میهمان ایران هستند اما ایران دیگر امکان میهمان نوازی ندارد و انها باید ایران را ترک کنند حتی به زور. نمونه ان بازداشت وسیع افغانی در ایستگاههای مترو درتهران و پلمپ شدن مغازه هایی است که از اتباع افغانی استفاده می کنند.
  • ارتکاب تعداد محدودی از اتباع افغانی به جرایم و بزرگ نمایی آن در رسانه های اجتماعی موجب نگرانی افکارعمومی ازخطرات ناشی از حضور افغانی ها در ایران شده . این مساله از گذشته وجود داشته اما در سالهای اخیربا افزایش مهاجرت افغانی ها به ایران حساسیت بیشتری ایجاد کرده است .البته سیاه نمایی علیه مهاجرین درهمه کشورها یکی ازمعضلات اجتماعی و فرهنگی است ومختص افغانی های مقیم ایران نیست در مریکا هم نسبت به سیاه پوستان چنین نگاه غلطی وجود دارد که با واقعیت فاصله دارد.
  • بعد از روی کار امدن طالبان در افغانستان و پایان جنگ در این کشور دولت ایران دیگر بهانه ای برای پذیرش این حجم از اتباع غیرمجاز افغانی درایران نداشت و تحت فشار شدید افکار عمومی مجبور شد در سیاست گذشته خود تجدید نظر کند و مقدمات اخراج انها را فراهم سازد. البته برخی معتقدند جمهوری اسلامی از این موضوع بعنوان ابزار فشارعلیه طالبان در موضوعات محل اختلاف مانند منابع ابی رودخانه هیرمند استفاده می کند.
  • برخی از کارشناسان مسایل اجتماعی در ایران از چند سال پیش هشدار دادند که با افزایش بی رویه افغانی ها در ایران و شکل گیری محلات و حتی شهرک ها و روستاهای فقیر و فاقد امکانات افغانی نشین در اطراف شهرهای بزرگ ٬احتمال شکل گیری تهدیدهای امنیتی برای ایران بالا می رود و در صورتی که انها بتوانند این جمعیت زیاد – حدود ۱۰ درصد جمعیت ایران -را سازماندهی کنند امکان هراقدامی را برای طرح مطالبات وفشار به حکومت برای اجرای ان را خواهند داشت و بهتر است با اخراج اتباع غیر مجاز جلو این تهدید بالقوه گرفته شود.
  • ایران با مشکل بیکاری مواجه است وبسیاری از کارگران ساده در شهرهای بزرگ مانند تهران نیز فرصت کار پیدا نمی کنند. حضور تعداد بسیاری زیادی از افغانی ها ٬همین فرصتهای محدود شغلی را هم از کارگران ایرانی از بین می برد واخراج افغانی ها می تواند فرصت اشتغال برای کارگران ایرانی را بیشتر کند.

 

ایران همزمان با اخراج افغانی ها در مرزهای شرقی با افغانستان نیز که  ۹۳۰ کیلومتر است شروع به احداث دیوارهای بلند مرزی کردهه  تا جلو ورود غیر قانونی اتباع افغانی گرفته شود زیرا به گفته وزیر کشور ایران ۵۰ درصد از افغانی های اخراجی مجددا بطور قاچاقی به ایران باز می گردند.

بنابراین  ایران به دلایل بالا با قدرت و جدیت درحال اخراج اتباع افغانی ازایران است اما از انجا که ایدیولوژی د نظام تصمیم گیری ایران نقش پر رنگی دارد معلوم نیست این سیاست در دراز مدت ادامه پیدا کند هر چند تا الان با استقبال اکثر ایرانیان مواجه شده است .

خشکسالی در ایران تهدیدی نوین علیه سرزمینی کهن

منبع : روزنامه التهار العربی چاپ بیروت نوشته امیر دبیری مهر

رسانه های ایران با اشاره به کاهش ۵۷ درصدی ظرفیت سدهای این کشور ٬ این احتمال را مطرح کرده اند که آب در تابستان اینده درایران سهمیه‌بندی شود. این درحالی است که امسال ایران با ناطرازی وکمبود برق وگازهم مواجه بود وهمین مساله موجب نارضایتی عمومی شده . ایران از معدود کشورهایی است که اب و برق وگاز وبنزین وگازوییل را با سوبسید و قیمت بسیار پایین به مردم می فروشد ولی بخاطرقدرت خرید پایین اکثر مردم بازهم نارضایتی وجود دارد. ارزان فروشی حامل های انرژی در شرایطی که اقتصاد ایران بخاطرتحریم های امریکا کوچک وضعیف شده عملا قابل تداوم نیست و دولت در حال بررسی گزینه هایی است که قیمت حامل های انرژی را افزایش دهد.اما مساله اب متفاوت است و می تواند به سرعت بحران ساز شود چنانچه در سالهای اخیر دراصفهان و خوزستان چند بار به اعتراضات مردمی منجر شد.

در حال حاضر ۶ سد مهم ایران  کمتر از ۱۰ میلیون مترمکعب آب دارند و برخی سدهای جنوب ایران  کاملا خالی‌اند. همچنین ورودی آب به سدها نسبت به سال گذشته با ۵ درصد کاهش  به ۶میلیارد مترمکعب رسیده است. و در مقابل خروجی آب سدها نیز افزایش یافته و به ۸ میلیارد مترمکعب رسیده .این یعنی کمبود۲ میلیارد متر مکعب اب در تابستان اینده.

به همین دلیل عباس علی‌آبادی وزیر نیروی ایران گفته چاره ای جز مدیریت مصرف و برخورد جدی با پر مصرف ها وجود نداردو احتمال سهمیه بندی اب درتابستان اینده بالاست. گفتنی است  ۸۹ درصد اب در ایران در بخش کشاورزی٬ ۹ درصد برای شرب و ۲ درصد درصنعت مصرف می شود.

اولین نشانه های بحران اب در ایران چند سال پیش با خشک شدن دریاچه ارومیه درشمال غرب ایران ظهوریافت واعتراض طرفداران محیط زیست  را برانگیخت تا جایی که دولت تا ۱۵۰ میلیون دلار برای احیای دریاچه ارومیه تخصیص داد . اما کاهش بارش در ایران ٬ پهنه های طبیعی و محیط زیستی دیگری را نیز تهدید می کند از جمله خلیج گرگان درشمال شرق ایران که گفته شده تا ۵ سال دیگر کاملا خشک خواهد شد.

 

بحران خشکسالی مختص ایران نیست  با یک درجه گرم شدن کره زمین در صد سال اخیر٬  دوسوم مردم جهان با خطر بی ابی و کم ابی مواجه هستند اما ایران به دلایلی شرایط سخت تری دارد زیرا درحال گذر از دوره ۳۰ ساله خشکسالی است وبخاطرمصرف بی رویه  وغیر مکانیزه بویژه در بخش کشاورزی وسو مدیریت ٬ منابع اب زیرزمینی ایران  نیز به شدت کاهش یافته. ایرانیان هزاران سال با تکیه برمدیریت قنات به تمشیت امورخود واقتصاد مبتنی برکشاورزی میپرداختند اما الان  تنها ۱۲۰میلیارد مترمکعب درذخایر زیر زمینی ایران باقی است و ۴۵ درصد از ۹۰۰ هزار چاه عمیق در ایران غیرمجاز است .

سازمان ملل می گوید  ۴۵ کشور مانند ایران  درمعرض خشکسالی هستند حتی  ۴۷ درصد از قاره اروپا تحت تاثیر خشکسالی است این یعنی دو سوم جمعیت جهان اما وضع ایران به  دلایل  زیر بحرانی تر است:

أولا میزان بارش باران در ایران یک سوم متوسط بارش در جهان است

دوما بیش از ۸۵ درصد ازتمام مناطق ایران با مشکل خشکسالی مواجه هستند.

سوما ایران با بیش از ۳۴ میلیون هکتار بیابان از جمله کشور‌های خشک و بیابانی درمنطقه و جهان شناخته می‌شود.

یکی ازپیامدهای خسارت بارخشکسالی ٬کوچ و مهاجرت اجباری مردم است و تا سال ۲۰۵۰ پیش بینی می شود بیش از ۲۰۰ میلیون نفراز مردم جهان به دلیل خشکسالی، کمبود آب وبالا آمدن سطح دریا مجبور به مهاجرت شوند مساله ای که در ایران نیز بطور محسوسی مشاهده می شود و هزاران ایرانی ساکن مناطق مرکزی ایران برای خرید زمین و ملک به شمال ایران و استانهای همجوار دریای خزرهجوم برده اند و همین مساله موجب بروز مشکلات جدید در مناطق ساحلی شده .

غیر از مسایل زیست محیطی ٬ بحران آب یکی از مهم‌ترین بحران‌هایی ا‌ست که در کمین اقتصاد ایران است.خشکسالی در درجه اول بر سهم ۸ درصدی بخش کشاورزی بو سهم ۱۴ درصدی بخش صنعت در اقتصاد ایران اثر منفی می گذارد اما ازهمه اینها مهم تنش های ابی است که می تواند به منازعات اجتماعی ٬ جابجایی هاُی جمعیتی با پیامدهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی منجر شود. بنابر این در ماههای اینده نمی توان از مسایل مربوط به کمبود اب و خشکسالی در ایران به اسانی چشم پوشید.

چرا ناگهان مذاکره با امریکا ممنوع شد؟

با وجودی که درهفته های اخیرفضای خوش بینانه ای درایران برای مذاکره ایران وامریکا شکل گرفته بود موضع گیری شدید وصریح ایت الله خامنه ای درهفتم فوریه علیه هرگونه مذاکره با امریکا٬ جامعه ایران وناظران بین المللی را در بهت وحیرت فرو برد. رهبر جمهوری اسلامی دردیداربا فرماندهان نیروهای هوایی ارتش ایران مذاکره با امریکا را شرافتنمندانه و عقلانی وهوشمندانه ندانست ورسما به همه حدس وگمان ها دراین خصوص پایان داد. این در حالی است که رهبرایران چند هفته قبل درخصوص  مذاکره با امریکا به دولت چراغ سبز نشان داده بود . بازار ایران بلافاصله  تحت تاثیرسخنرانی ایت الله خامنه ای قرارگرفت و قیمت دلار و طلا در روز تعطیل به شدت افزایش یافت .در فضای رسانه ای  هم ایرانیان بطور کلی مواضع متفاوتی اتخاذ کردند که در ۴ دسته زیر قابل دسته بندی است.

گروه اول کسانی بودند که خواستاراستعفای مسعود پزشکیان رییس جمهورایران شدند به نظر اینها پزشکیان بدون مذاکره با امریکا ورفع تحریم ها نمی تواند به وعده های خود عمل کند و بهتراست از قدرت کناره گیری کند.

گروه دوم ازموضع رهبرایران انتقادکردند که درتصمیمات وسیاستهای خود به معیشت واقتصاد مردم انچنان که باید توجه نمی کند و این موضع    نیز موجب تشدید فشارهای اقتصادی خواهد شد.

گروه سوم اقلیت مخالف مذاکره با امریکا هستند که با ابراز خوشحالی از موضع گیری رهبری این سخنان را فصل الخطاب خوانده و حتی حسین شریعتمداری مدیر روزنامه کیهان٬ طرفداران مذاکره با امریکا را احمق و خاین خواند. در نمازهای جمعه هم علیه محمد جواد ظریف معاون رییس جمهور ایران که نماد طرفداری از مذاکره با امریکاست ناسزا و شعارهای تندی داده شد و امام جمعه تهران از معترضین تشکرکرد.

دسته چهارم هم کسانی بودند که سعی کردند سخنان رهبری را اینگونه تفسیر کنند که این سخنان مکمل مواضع قبلی است و برای این مطرح شده که دست دولت برای مذاکره باز باشد تا بتواند امتیاز بیشتری بگیرد. مواضع برخی ازمقامات دولتی از جمله رییس جمهور و وزیر امور خارجه ایران در حمایت از سخنان رهبری نیز درهمین چارجوب ارزیابی می شود.

فارغ از این دسته بندی ها یک مساله برای کارشناسان مشخص بود و اینکه به رهبرجمهوری اسلامی اطلاعاتی رسیده که منجر به این موضع گیری صریح و شدید الحن شده .بویژه که ایت الله خامنه ای سخنرانی خود را خارج ازعرف همیشگی دررو جمعه انجام داد در حالی که دیدارهای رسمی رهبر ایران در بیت رهبری چهارشنبه ها انجام می شود  برخی حدس زدند این اطلاعات مربوط به دیدار نتانیاهو و ترامپ در واشنگتن بوده و احتمالا از طریق روسیه به ایران منتقل شده برخی نیز احتمال دادند ترامپ پیامی را از طریق واسطه هایی مثل عمان به رهبر ایران منتقل کرده است.

در این فضای حدس و گمان بود که محمد باقر قالیباف رییس مجلس اعلام کرد ترامپ دریادداشت مربوط به تشدید تحریم هاعلیه ایران خواستار توقف فعالیتهای هسته ای ٬ ساخت موشک وسلاحهای نامتقارن ونامتعارف نظامی شده. به تعبیر قالیباف این پیشنهاد یعنی ترامپ می خواهد ایران را کاملا خلع سلاح کند.

با این اظهارات مشخص شد که علت موضع شدید اللحن رهبر ایران علیه مذاکره با امریکا چه بوده  البته به نظر می رسد این نظر ترامپ غیر از یادداشت مورد اشاره ٬از کانالهای دیگر نیز  به رهبر ایران رسیده باشد.

درنتیجه در این شرایط دو وضعیت در اینده نزدیک  روابط ایران و امریکا قابل تصوراست: اول تغییرموضع ترامپ ازدرخواست خود وکاهش انتظار از ایران با هدف کشاندن ایران به پای میز مذاکره و ارایه امتیازهای جذاب به ایران

وضعیت دوم رویارویی ایران و امریکاست که درفازاول تشدید تحریم ها بویژه علیه فروش نفت ایران است و درفاز دوم بازگذاشتن دست اسراییل برای اقدامات نظامی علیه تاسیسات هسته ای ایران با حمایت امریکاست. یعنی همان چیزی که اسراییل سالهاست به دنبال آن است تصمیم امریکا برای فروش بمبهای سنگر شکن در روزهای اخیر در همین راستا ارزیابی می شود.

 

منبع : روزنامه النهار العربی نوشته امیر دبیری مهر

کارگاه نقد فیلم

موسسه پژوهشی اندیشه و و قلم و گروه توسعه مدیریت نشا تا کنون چندین کارگاه نقد و بررسی فیلم های سینمایی برگزار کرده اند که با استقبال فراوان مواجه شده است.