سابقه حضورموساد در ایران : از همکاری در قبل ازانقلاب تا بزرگترین عملیات تروریستی اخیر

منبع : روزنامه النهار چاپ بیروت نوشته

امیر دبیری مهر

اگر نام چند سازمان و تشکیلات مخوف را برای ایرانیان فهرست کنیم که مردم ایران از آن نفرت و وحشت دارند یکی از انها موساد است.سازمان جاسوسی برون مرزی اسراییل که برای ایرانیان با ترور وخشونت و بی رحمی وجنایت همراه شده. سازمان اطلاعات وعملیات ویژه اسرائیل یاموسادمسئولیت خنثی‌سازی فعالیت‌ها علیه اسرائیل را در جهان بر عهده دارد. این سازمان در سال ۱۹۵۱ از سوی بن‌گوریون نخست وزیر اسراییل تشکیل شد.

مهم‌ترین بخش موساد، بخش عملیات ویژه است که مسوول ترکیبی از اقدامات نظامی و اطلاعاتی است .  ترور افراد مهم که موساد انها را  دشمن اسرائیل می داند بر عهده این بخش است . بخش مهم دیگر واحد تکنولوژی است که  مسئول ساخت و بکارگیری و توسعه فناوری‌های پیشرفته برای پشتیبانی فنی از عملیات گسترده موساد علیه مناطق و افراد مورد نظر است که با ارتش اسراییل ارتباط تنگاتنگ دارد .مرگ تدریجی یاسر عرفات با  تزریق مواد خاص شیمیایی و هسته‌ای در تغذیه و داروهای او و استفاده از پهپادها درکشتن افراد با حمایت این واحد انجام می شود . نگاهی به قتل‌های انجام‌شده در کشورهای مختلف که ردپای موساد در آنها مشهود است، نشانگر توجه موساد به استفاده از فناوری‌های پیشرفته برای پشتیبانی فنی از عملیات تروریستی روبه گسترش موساد است. برای مثال در مورد تروردکتر محسن فخری‌زاده دانشمند هسته ای ایران  به  روایت علی شمخانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی نیروی انسانی در صحنه ترور حضور نداشت و از شیوه شلیک از راه دور به وسیله تیربار استفاده شد.

نام موساد همیشه در جامعه و حکومت ایران مطرح بوده و هست اما با حمله ۱۳ جون اسراییل به ایران بیشتر از همیشه مورد توجه قرار گرفت و این سوال بطور جدی و فراگیر  مطرح شده که موساد از چه طریقی توانسته تا این حد در ایران نفوذ پیدا کند و در عملیاتی مشترک با نیروی هوایی رژیم صهیونیستی تا این حد در ترور فرماندهان نظامی و دانشمندان هسته ای ایران دقیق  عمل کند! برای پاسخ به این سوال لازم  است به سالهای دور برگردیم . به حضور موساد در ایران در حکومت پهلوی و سالهای پیش از انقلاب اسلامی . مساله به دهه ۵۰ میلادی باز میگردد یعنی حدود هفتاد سال قبل .

موساد درکنار سیا وکاگ ب و ام ای ۶ یعنی سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا، شوروی و بریتانیا، فعال‌ترین شبکه اطلاعاتی را در ایران داشتند اخیرا کتابی درباره یعقوب نیمرودی بنیانگذارموساد در ایران منتشر شده که نشان می دهد موساد از سالهای دور چگونه برای جمع اوری اطلاعات و انجام اقدامات لازم  افرادی را به استخدام خود در اورده است.

موساد نه تنها اطلاعات مربوط به کشورهای عربی و منطقه را با ایران مبادله می‌کرد بلکه درباره مخالفان حکومت  پهلوی نیز به سازمان اطلاعات و امنیت کشور موسوم به ساواک اطلاعات می داد و سهم مهمی در آموزش و ارتقای دانش امنیتی نیروهای ساواک داشت. با گسترش روابط موساد و ساواک، کمربند امنیتی آمریکا در برابر شوروی در منطقه استراتژیک خاورمیانه، استحکام بیشتری یافت. بدین ترتیب پس از آمریکا، اسرائیل دومین کشوری بودکه باایران روابط استراتژیک داشت.
مسافرت نیکیتا خروشچف دبیرکل حزب کمونیست شوروی در سال  ۱۹۶۴ به قاهره که گسترش روابط شوروی ومصر را در پی داشت، بیش از پیش شاه را برای گسترش روابط خود با اسرائیل مصمم ساخت. موساد و ساواک طی حدود ۲۰ سال همکاری، بخش مهمی از فعالیت مشترک خود را به عراق اختصاص دادند. زیرا عراق با حکومت پهلوی رقابتی پرتنش داشت و کشمکشهای سیاسی و تهدیدات نظامی ـ امنیتی طرفین بر ضد دیگری انقدر افزایش یافت تا  بعد از انقلاب در ایران و خلا قدرت بوجود امده صدام به تحریک امریکا به ایران حمله کرد و دو کشور ایران و عراق پس از ۸ سال جنگ به شدت تضعیف شدند. هدفی که امریکا و اسراییل به دنبال ان بودند.

بعد از انقلاب ایران ناگهان همکاری و  روابط امنیتی ایران و اسراییل ، تبدیل به تعارض منافع شد و دو کشور دشمن یکدیگر شدند و موساد ضرورت نفود خود در ایران را در این مقطع بعنوان دشمن بالقوه تعریف کرد. “یوسی کوهن” رئیس سابق موساد اخیرا در مراسم خداحافظی‌اش گفت “نمی‌خواهم و نمی‌توانم” جزییات کارهایی که برای مقابله با ایران انجام داده ایم بگویم  اما “ما برای جمع‌آوری بی‌وقفه اطلاعات (از ایران) و برملا کردن رازهایشان و شکستن اعتماد به نفس و غرورشان عمل کردیم” او برای نمونه به سرقت اسناد هسته‌ای از جنوب تهران و ترور  محسن فخری‌زاده دانشمند هسته‌ای ایران سخن گفت.

اشاره کوهن به عملیات سال ۲۰۱۸ بود که در ان ۵۰ هزار صفحه اسناد کاغذی و ۵۵ هزار صفحه اطلاعات ذخیره شده سرقت و از ایران خارج شد و بر اساس همین اسناد مدتی بعد محسن فخری زاده مقام هسته ای ایرانی را ترور کردند.

محمود احمدی نژادرییس جمهور اسبق ایران در خرداد ۲۰۱۹ با اشاره به همین عملیات های موساد با انتقاد از برخی نهادها و نیروهای امنیتی از نفوذ اسرائیل در وزارت اطلاعات ایران خبر داد و گفت بالاترین مسئول مقابله با جاسوسان اسرائیل در وزارت اطلاعات، خودش جاسوس اسرائیل بود و مگر می شود  که این جاسوس تنها بوده باشد وحتما شبکه ای داشته و باید آن شبکه شناسایی شود.

اما مهمترین هشدار درباره نفوذ موساد در ایران را علی یونسی وزیر اسبق اطلاعات ایران داد و گفت  در ۱۰ سال اخیر نفوذ موساد دربخش‌های مختلف کشور افزایش یافته  که مقامات جمهوری اسلامی باید نگران جان خودشان باشند.

در حالی که برخی مقامات ایرانی از نفوذ موساد در ایران ابراز نگرانی می کردند دو سال پیش سریال هشت قسمتی به نام “تهران” در تلویزیون اسرائیل پخش شد. این سریال روایتی از عملیات‌ موساد در ایران است و نشان می دهد ماموران  موساد با همکاری عوامل داخلی در ایران دست به ترور و خرابکاری می زنند . توییتر رسمی وزارت خارجه اسرائیل بارها این سریال را تبلیغ کرد و درایران بطور غیر رسمی دیده شد.

در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه اسراییل علیه ایران نیز موساد نقش موثری در حملات به ایران داشت . هر چند عملیات اکثرا توسط دسته های ۶ تا ۱۰ تایی جت های نیروی هوایی اسراییل انجام می شد اما موساد از سالها قبل افراد و مکان های هدف را شناسایی و در اختیار ارتش اسراییل قرار داده بود.صهیونیستها مدعی هستند در این ۱۲ روز ۲۵۰ هدف نظامی و هسته ای را در ایران مورد حمله قرار دادند. اما در این حملات مناطق مسکونی فراوانی نیز مورد حمله قرار گرفت و به همین خاطر گفته می شود امار کشته شدگان بسیار بیشتر از حدود ۶۰۰ ایرانی است که رسما اعلام شده است .به نوشته وال استریت ژورنال حمله اخیر اسراییل به ایران  که مقامات ارشد اطلاعاتی و نظامی اسراییل در نوامبر ۲۰۲۴ درباره آن توافق کرده بودند و منتظر فرصت مناسب برای اجرا بودند در ۹ جوون نهایی  و در ۱۳ جوون عملیاتی شد .

بعد از این مقدمات می توان گفت بطور کلی موساد از سالها پیش بویژه از سال ۲۰۰۲ به بعد از سه طریق در ایران نفوذ کرده و اقدامات خود را انجام می دهد:

اول از طریق فناوری های نو و پیچیده و بد افزارهای جاسوسی است که  نمونه ان ویروس “استاکس‌نت” در سال ۲۰۱۰ بود و از این طریق موساد به برنامه هسته‌ای ایران خسارت وارد کردو روند پیشرفت دانش  هسته‌ای ایران را به تعویق انداخت .نمونه دیگر جاسوس افزار پگاسوس است که با نفوذ به موبایل ها عملا صاحب موبایل را به جاسوس ناخواسته موساد تبدیل میکند و افسران موساد هر اطلاعاتی بخواهند از این طریق به دست می اورند.گفته می شود ابزارهای الکترونیکی بویژه موبایل در شنود و شناسایی اهداف اسراییل نقش مهمی داشته اند.مانند نفوذ به کادر حزب الله لبنان از طریق تلفن همراه در تابستان گذشته که  منجر شد اعضای حزب الله پیچر را جایگزین موبایل کنند اما موساد توانست در پیجرها هم نفوذ کرده  و با انفجار انها  ۳۷ نفر را کشته و ۳ هزار نفر را مجروح کند. نمونه دیگر هک شدن تلفن  همراه خبرنگاران تلویزیون الجزیره درسال   ۲۰۲۰ بود و همچنین هک کردن موبایل خبرنگار روزنامه نیویوک تایمزدر بیروت در سال ۲۰۱۸ اخیرا درایران فیلمی از امیرعلی حاجی زاده که در حملات اخیر اسراییل به شهادت رسید پخش شده که به صراحت هشدار می دهد همه نیروهای مسلح تحت شنود دشمن هستند و باید مراقب باشند.

روش دوم نفوذ موساد بکارگیری نیروهای انسانی در محل عملیات های موساد است . در جنگ ۱۲ روز اخیر اسراییل علیه ایران مشخص شده موساد در سالهای اخیر توانسته با بکارگیری نیروهای انسانی زیادی که بیشتر انها هم اتباع غیر مجاز افغانی هستند هم اطلاعاتی میدانی لازم را جمع اوری کند و هم در زمان حمله هوایی اسراییل  از این نیروها برای به پرواز دراوردن پهبادهای انفجاری استفاده کند. البته اماری از تعداد پهبادهای مهاجم که در جنگ اخیر علیه ایران بکار گرفته شده دردسترس نیست اما مقامات ایرانی می گویند تعدادی ازانها ازجمله پهبادهایی از نوع هرمس و هرون را سرنگون وتعدادی را هم سالم به روزی زمین نشاندند.بر همین اساس حدود ۷۰۰ نفر از عوامل موساد  که در نگهداری و پرواز پهبادهای اسراییلی در روزهای اخیر با موساد همکاری داشتند بازداشت شدند.اسراییل مدعی است عوامل موساد در ایران نقشه های دقیقی از سامانه های پدافند هوایی ایران تهیه کرده و قطعات پهبادهای جنگی و مهمات را از طریق چمدان مسافری و کامیون های باری وارد ایران کرده بودند  افراد موساد در ایران بعد از حمله نخست اسراییل در ۱۳ جوون اغلب با گزارش های مردمی و در پست های ایست و بازرسی بازداشت شدند.  همچنین روند اخراج اتباع غیر مجاز از ایران شدت یافته است .گفته می شود ۹ میلیون افغانی بطور غیر قانونی در ایران اقامت دارند.

اما روش سوم نفوذ موساد در لایه های بتصمیم گیری و مدیریتی کشور است که برخی از طریق نزدیک شدن ماموران پوششی موساد به مقامات انجام می شود که مشهورترین انها حضور کاترین پرزاشکدم بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ در ایران تحت پوشش فعال رسانه ای است که بعدها مشخص شده او با نهادهای جاسوسی اسراییل ارتباط داشته . گاهی هم موساد با جنگ روانی و شناختی و عملیات روانی مقامات و تصمیم گیران را به موضع گیری و اظهارنظر و تصمیماتی سوق می دهد که منافع ان متوجه رژیم صهیونیستی است . برای نمونه صهیونیست ها در مجامع جهانی برای توجیه جنایات و ترورهای خود به شعار برخی مقامات ایرانی که خواستار نابودی اسراییل هستند اشاره می کنند. این یعنی  شعار ضرورت نابودی کشور اسراییل عملا در خدمت اهداف رژیم صهیونیستی است .درحالی که موضع رسمی ایران درباره سرزمین های اشغالی بازگشت همه اوارگان فلسطینی و برگزاری رفراندوم و انتخاب دولت با رای همه ساکنین فلسطین است در ضمن منظور از شعار مرگ بر اسراییل هم نابودی ٰٰرژیم نژاد پرست صهیونی است نه ارزوی مرگ برای یهودیان .حتی ایت الله خامنه ای چند سال قبل در یک سخنرانی تاکید کرد ما هیچگاه خواستار به دریا انداختن یهودی ها نبودیم و نیستیم.

بهر حال با پایان یافتن جنگ ۱۲ روزه اسراییل علیه ایران به نظر نمی رسد این جنگ به پایان رسیده باشد و همانطورکه مقامات اسراییلی اعلام کردند تا زمانی که تهدید از جانب جمهوری اسلامی وجود دارد احتمال جنگ جدید پابرجاست و در این میان موساد نقش فعال و پر رنگی در این جنگ خواهد داشت و از سه شیوه فوق علیه ایران استفاده خواهد کرد. طبیعتا ایران نیز برای کاهش نفوذ موساد در ایران اقداماتی را اتحاذ خواهد کرد  و در این صورت تا زمانی که اتش جنگ نظامی دوباره شعله ور نشده ما شاهد یک جنگ دایم بزرگ اطلاعاتی بین ایران و اسراییل خواهیم بود .

 

 

 

 

۴ پیامد مهم  جنگ ۱۲ روزه علیه ایران

منبع : النهار العربی

امیر دبیری مهر

 

پس از ۱۲ روز جنگ شدید هوایی و موشکی بین ایران اسراییل از ۱۳ تا ۲۴جون ۲۰۰۵   (۲۳ خرداد تا سوم تیرماه ) و با اعلام یکباره و غیر منتظره اتش بس از سوی دونالد ترامپ ٬ دو طرف به حملات علیه یکدیگر پایان دادند. در گیری هایی که با حمله نابهنگام و شدید هوایی اسراییل به تهران در ۱۳ جون اغاز شد و به کشته شدن ۶۱۰ نفر و مجروحیت ۴۷۴۶ ایرانی و کشته شدن ۲۸ نفر و مجروحیت ۳۲۳۸ اسراییلی منجر شد. جنگی که طبق براوردهای اولیه بالغ بر ۸ میلیارد دلار برای اسراییل و بالغ بر ۲ میلیارد دلار برای ایران هزینه مستقیم نظامی داشته اما هنوز خسارت های غیر مستقیم مانند خسارتهای ناشی از تخریب ساختمانها و تاسیسات و تعطیلی کسب و کار در این جنگ ۱۲ روزه براورد نشده است. اسراییل در این ۱۲شبانه روز بطور مستمر به شهرهای مختلف ایران بویژه حمله کرد و بیشتر پایگهای نظامی و محل زندگی مقامات نظامی و دانشمندان هسته ای را مورد حمله قرار می داد هر چند در نتیجه این حملات بیشتر غیر نظامیان کشته و زخمی شدند . ایران نیز در همین مدت با حدود ۵۰۰  موشک  ساخت ایران در دوران تحریم ٬ سرزمین های اشغالی بویژه تل اویو و حیفا را مورد حملات شدید و رعب اور  قرار داد.

اکنون هم به نظر می رسد در این جنگ  صرفا توقف ایجاد شده است و نمی توان از اتش بس دایمی بین ایران و اسراییل سخن گفت. تا زمانی که ایران حتی در سطح شعار خواستار نابودی اسراییل است و اسراییل هم ایران را مهمترین تهدید وجودی خود در جهان می داند می توان گفت اتش زیر خاکستر جنگ بین ایران و اسراییل باقی است وبا کوچکترین تنشی  اماده شعله ور شدن است بعد از این مقدمه می توان پیامدهای مهم این جنگ را در ایران به شرح زیر دسته بندی کرد.

  • این جنگ برای ایران یک غافلگیری تمام عیار بود .هیچ کس درایران تصور نمی کرد اسراییل به خود اجازه دهد چنین حمله وسیعی به ایران کند و تا این حد در اسمان ایران دست به اقدامات متجاوزانه بزند . در چند روز نخست جنگ ٬ پدافند هوایی ایران چندان موفق نبود و در نتیجه ارتش اسراییل موفق شد بسیاری از اهداف خود را مورد اصابت قرار دهد. مانور هوایی اسراییل در اسمان ایران به حدی تهدید امیز بود که گفته می شود ایت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی به پناهگاه امن منتقل شد و برای حفاظت از ایشان ارتباطات او به حداقل تقلیل یافت و حتی بعد از حمله امریکا به تاسیسات اتمی در اصفهان و فردو و نظنز که مردم ایران انتظار داشتند رهبر کشور پیامی صادر کند به دلایل امنیتی وحفاظتی این اتفاق نیفتاد. به نظرمی رسد در روزهای پس از جنگ ٬ جمهوری اسلامی به بازسازی وسیع و جدی سامانه پدافندی خود خواهد پرداخت زیرا بسیاری از کارشناسان ایرانی نگران هستند با نفوذ اسراییل در اسمان ایران امکان تجاوز مجدد به اسمان ایران فراهم شود و درواقع حریم هوایی ایران بی دفاع بماند.

 

  • ترور فرماندهان ارشد نظامی جمهوری اسلامی در شب نخست حمله اسراییل به ایران بدون همکاری شبکه وسیعی از جاسوس های داخلی ممکن نبود. حتی گفته می شود بسیاری ازپهبادهای انفجاری علیه اهداف درایران در داخل کشور به پرواز درمی امدند . همین فرضیه باعث شد نیروهای امنیتی و انتظامی در ایران پس از چند روز وارد عمل شده و با ایجاد پست های ایست و بازرسی وسیع در کشور و استفاده از گزارشهای مردمی و اقدامات اطلاعاتی٬ تعداد بسیاری از افراد متهم به همکاری با ٰرژیم صهیونیست را بازداشت و تجهیزات فراوانی از انها بدست اورند. همچنین هدف قراردادن فرماندهان نظامی واطلاعاتی مانند فرمانده اطلاعات سپاه پاسداران در شمال تهران نشان داد شبکه نفوذ وسیعی اطلاعات مربوط به جابجایی و محل استقرار و جلسات این مقامات ایرانی را به موساد می دهد . بنابر این به نظر می رسد پس ازجنگ ٬ جمهوری اسلامی احتمالا باید به یک پاکسازی وسیع در سیستم حفاظتی و اطلاعاتی خود پرداخته و در شکل و عملکرد سازمان های مربوط تجدید نظر بعمل اورد.

 

 

  • در این ۱۲ روز که سایه تهدید بر کشور افکنده شده بود محوراتحاد و انسجام ملی ایرانیان ٬ مفهوم وطن و هویت ایرانی بود و هیچ مفهوم دیگری حتی مفاهیم دینی نمی توانست همه ایرانیان در داخل و خارج از کشور اعم مسلمان و ارمنی و حتی یهودیان را علیه دشمن متجاوز متحد کند. دراین چند روز بسیاری از افراد مشهور و عادی که منتقد وحتی معترض به نظام جمهوری اسلامی هستند و از سیاست های این نظام سیاسی در سالهای اخیر اسیب دیده اند اختلافات خود را با حکومت موقتا کنار گذاشته و ازاقدامات نیروهای مسلح برای حفظ تمامیت ارضی ایران حمایت کردند. ترانه های محمد رضا شجریان مهمترین هنرمند منتقد جمهوری اسلامی بامضمون ناسیونالیسیتی بارها از صداوسیمای دولتی پخش شد تا احساسات ایران دوستی در مردم تهییج شود.مردم در شبکه های اجتماعی با قرار دادن نقشه و پرچم ایران بعنوان پروفایل خود نشان دادند حاضر هستند برای ایران فداکاری کنند و حتی بطور موقت هم شده اختلاف نظرها با حکومت را کنار بگذارند. با وجودی که برای اینترنت محدودیت زیادی ایجاد شده و عملا دسترسی به شبکه های اجتماعی نا ممکن یا بسیار سخت شده بود و صداوسیمای حکومتی هم صرفا بازتاب دهنده نگاه بخش کوچکی از جامعه بود و کارشناسان با گرایشهای یک جریان رادیکال سیاسی را به برنامه های دعوت می کرد اما اکثر مردم به هر شکلی که ممکن بود  خشم و اعتراض خود را علیه تجاوز به ایران اظهار کردند.

بدیهی است که این انسجام و فداکاری ملی در روزهای پس از جنگ در قالب انتظاراتی از حکومت بروز خواهد یافت انتظاراتی مانند رفع موانع مشارکت سیاسی انها در امور و رفع برخی محدودیتهای اجتماعی مانند حجاب و البته اصلاح سیاستهای کلان سیاسی و بین المللی که ارتباط ایران با دیگر کشورها را به گونه ای بهبود ببخشد تا احتمال وقوع جنگ مجدد از بین برود یا حداقل کاهش یابد و رفاه و اسایش مردم رونق بیشتری پیدا کند.

 

  • یکی از مهمترین مسایل مطرح شده در این ۱۲ روز جنگ ٬ فعال شدن رضا پهلوی فرزند اخرین شاه ایران و مشهورترین مخالف جمهوری اسلامی بود. او در این جنگ در نهایت ناباوری در کنار دشمن صهیونیستی ایستاد و این حملات را فرصتی برای تغییر نظام سیاسی در ایران خواند و از مردم خواست علیه جمهوری اسلامی به خیابانها امده و قیام کنند تا او به قدرت برسد!این موضع گیری رضا پهلوی نه تنها با استقبال مردم مواجه نشد بلکه واکنش های تندی را علیه او برانگیخت که شاید مهمترین آن اطلاعیه دکترعبدالکریم سروش مهمترین روشنفکر ایرانی بود که مقیم امریکاست و با منتقد سرسخت نظا جمهوری اسلامی است . دکتر سروش در این بیانیه رضا پهلوی را ابله و سفیه وبی فرهنگ خواند که برای رسیدن به تاج و تخت ٬ دل به دشمنان صهیونیست بسته و خطاب به برخی طرفداران او نوشت : اگرازحاکمان جمهوری اسلامی برگشته اید ازایران که برنگشته اید پس رهبری را برگزینید که شرم و شرافت و عقل و شجاعت داشته باشد.

این گونه واکنش ها به فراخوان اپوزیسیون نشان داد جمهوری اسلامی هنوز مخالف منسجم و اپوزیسیون مهم و اثر گذاری در خارج از کشور ندارد و هرگونه تغییر واصلاحی درسیاست های کشور  باید از درون ساختارهای موجود صورت پذیرد که هم مسالمت امیزباشد  و هم کم هزینه و از حمایت و پشتوانه مردمی بیشتری برخوردار شود  . البته باید تاکید کنم وقتی از اصلاحات در ایران سخن گفته می شودمنظور  اصلاحات حزبی نیست که منحصر به احزاب رسمی موسوم به احزاب اصلاح طلب باشد  که در دوره هایی تسلط به دولت یا مجلس را در اختیار داشتند بلکه منظور اصلاحات اجتماعی است که در مطالبات طبقه متوسط اجتماعی بروز وظهور دارد و در سخن و قلم روشنفکران و روزنامه نگاران و هنرمندان و استادان دانشگاه بیان می شود . به نظر می رسد جمهوری اسلامی در روزهای پس از جنگ بیش از گذشته باید به ترمیم رابطه خود با طبقه متوسط جامعه پرداخته و میزان مشارکت انها را در همه امور افزایش دهد تا مشروعیت خدشه دار شده خود در سالهای اخیر را بازیابی کند و با تاکید بر قدرت اجتماعی این طبقه جتماعی به حکمرانی مطلوب نزدیک شود.

 

 

 

 

رهبر جمهوری اسلامی پیشنهادهای امریکا را رد کرد اما باب مذاکرات را نبست

ایران ۰۵-۰۶-۲۰۲۵ | ۰۶:۰۵

المصدر: النهار

خامنئی یرفض مقترحات أمیرکا ویبقی باب المفاوضات مفتوحاً

 

۴ روز بعد از سفر کوتاه بدر البوسعیدی وزیر امورخارجه عمان به تهران و ارایه پیشنهاد  مکتوب امریکا برای حصول توافق هسته ای با ایران  امروز ایت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی غنی سازی اورانیوم را خط قرمز ایران دانست و توقف آان را خلاف استقلال ملی ایران خواند و با گستاخ و بی ادب خواندن مقامات امریکایی خطاب به انها گفت با کدام پشتوانه حقوقی به شما اجازه داده شده درباره دانش هسته ای ایران شرط و شروط بگذارید ؟ شما باید از منطقه بروید.

در دو ماه گذشته که ایران و امریکا ۵ دور مذاکره برای توافق هسته ای در مسقط و رم داشته اند سخنان امروز ایت الله خامنه ای که در سی و ششمین سالگرد درگذشت ایت الله خمینی بنیانگذار جمهوری اسلامی و در کنار مزار او برگزار شد صریح ترین و شدیدترین سخنان در مخالفت با پیشنهادهای  امریکا بود.پیشنهادهای که رسما اعلام نشده و مبتنی بر حدس و گمان رسانه ای است .

رسانه های نزدیک به مقامات امریکایی درروزهای گذشته مدعی شدند اخرین پیشنهاد امریکا شامل چند بند است
۱- ایجاد کنسرسیومی شامل ایران و امریکا و عربستانه و امارات و قطر و ترکیه برای تولید سوخت هسته ای  زیر نظر اژانش بین المللی انرژی اتمی برای کشورهایی که قصد ایجاد برنامه هسته‌ای غیرنظامی دارند.

ازمواضع مقامات ایران به نظر می رسد  ایران با ایجاد کنسرسیوم مخالفتی ندارد به شرط اینکه فرایند غنی سازی اوانیوم بطور مستقل درداخل ایران ادامه یابد . ایت الله خامنه ای نیز در سخنان خود تاکید کرد چرخه دانش هسته ای  از معدن تا نیروگاه بدون غنی سازی اورانیوم هیچ فایده ای ندارد و ایران از این حق خود عقب نخواهد نشست و هیچ کشوری نمی تواند ایران را از این حق محروم کند.

۲- امریکا در بند دیگری پیشنهاد داده ایران به صورت موقت غنی‌سازی خود را به سه درصد کاهش می‌دهد. مدت زمان تعلیق غنی سازی باد رصد بالادر مذاکرات تعیین خواهد شد.  به نظر می رسد ایران برای رسیدن به توافق با تعلیق غنی سازی ۲۰ تا ۶۰ درصدی برای اعتمادسازی نیز مخالفتی ندارد اما تعیین سقف ۳ درصدی برای غنی سازی را نمی پذیرد.  ایت الله خامنه ای در همین زمینه  به حق غنی سازی ۲۰ درصدی ایران اشاره کرد و اینکه در حدود  ۲۰ سال پیش قرار بود کشورهای غربی در مقابل دریافت مقادیری سوخت هسته ای با غنای ۳ درصد به ایران سوخت هسته ای ۲۰ درصدی تحویل بدهند که به قول خود عمل نکردند از این رو ما نمی توانیم به قدرتهای غربی اعتماد کنیم.

مقامات امریکایی در چند ماه گذشته مواضع ضد و نقیض و بسیار متفاوتی درباره شروط خود اعلام کرده اند حتی ترامپ نیز مواضع یکسانی نداشته و این مواضع باعث شد ایت الله خامنه ای دولت امریکا را دولت پر سر وصدا  بنامد . خانم مهاجرانی سخنگوی دولت ایران نیز دیروز تشتت و اختلاف نظرات مقامات امریکایی را مورد انتقاد قرار داد و اعلام کرد موضع ایران درقبال مسایل هسته ای روشن و شفاف است .

بنا براین  سخنان اخیر رهبر جمهوری اسلامی نشان داد

أولا ایران به هیچ وجه توقف غنی سازی اورانیوم را نمی پذیرد

ثانیا در باره درصد غنی سازی هم با پیشنهاد امریکا مبنی بر غنی سازی در سقف ۳ درصد مخالف است.

اما این همه ماجرا نیست و نمی توان این مواضع را به معنای پایان مذاکرات یا شکست ان تلقی کرد. ایران در عین حال بارها اعلام  کرده و از سخنان  رهبر جمهوری اسلامی نیز اینگونه استبناط می شود که تهران همچنان اماده ادامه مذاکرات است تا مسوولیت ترک میز مذاکره بر عهده ایران نباشد . همچنین از نظر ایران تعلیق غنی سازی برای مدت معین نیز با شرط به رسمیت شناختن حق دایم غنی سازی ایران پیشنهاد قابل مذاکره ای است .

سخنان ایت الله خامنه ای غیر ازمقامات امریکایی مخاطب دیگری هم داشت  و ان هم بخشی از مردم ایران هستند که پایگاه اجتماعی نظام محسوب می شوند. در چند ماه اخیر گروههای حامی نظام جمهوری اسلامی از اینکه احتمالا نظام در توافق با امریکا از مواضع انقلابی خود عقب نشینی خواهدکرد و نظر جریانه ای طرفدار مذاکره با غرب را خواهد پذیرفت به شدت نگران بوده و هستند. اما  با سخنان شدید اللحن رهبر نظام این نگرانی تا حدی رفع شد و اینکه أصول نظام انقلابی در ایران در مذاکرات نقض نخواهد شد .ایت الله خامنه ای برای اطمینان بخشی به این بخش از جامعه حتی گفت عقلانیت به معنای تسلیم و سازش در برابر غرب نیست بلکه مقاومت و استقامت در پیگیری اهداف همان عقلانیتی است که امام خمینی دنبال می کرد.

بهر حال به نظرمی رسد هر چند شاید در کوتاه مدت این سخنان ایت الله خامنه ای در برگزاری دورششم مذاکرات ایران و امریکا وقفه ایجاد کند اما بعید است منجر به توقف یا شکست مذاکرات شود . همچنین این سخنان احتمالا با واکنش شدید اسراییل و حتی کشورهای اروپایی مواجه خواهد شد اما امریکا نشان داده برای رسیدن به توافق انعطاف پذیر است و احتمالا در پیشنهادهای خود به ایران برای رسیدن به توافق تجدید نظر خواهد کرد.  بویژه که وضعیت اتش بس در اوکراین و غزه نیز  به موقعیت قابل اتکایی نرسیده و در صورتی که مذاکره با ایران نیز به شکست انجامد ترامپ در برابر وعده های بزرگی برای پایان دادن به جنگ ها و تنش ها در جهان داده سرافکنده خواهد شد.

علی رغم همه اخبار نگران کننده ایران و امریکا به توافق نزدیک شده اند

ایران ۰۳-۰۶-۲۰۲۵ | ۰۸:۰۶

إیران وأمیرکا: قاب قوسین أو أدنى من اتفاق

تبرز مؤشرات على اقتراب الاتفاق الأمیرکی – الإیرانی، ما أثار تحرّکاً من معارضیه.
المصدر: النهار

 

بعد از چند دور مذاکرات ایران و امریکا با وساطت عمان  در دو ماه گذشته انتشار اخبار و گزارش هایی در هفته اخیر  نشان می دهد تهران و واشنگتن به توافق هسته ای نزدیک شده اند.

 

روزنامه وال استریت ژورنال که به مقامات رسمی امریکا نزدیک است در خبری مدعی شده کاخ سفید به نهادهای دولتی ایالات متحده دستور داده تا فعالیت‌های جدید علیه تهران را متوقف کنند اما از جزییات این دستور خبری منتشر نشده . ایران بارها اعلام کرده بود رفع تحریم های اقتصادی اصلی ترین شریط ایران برای توافق با امریکاست و این خبر می تواند تهران را به توافق با امریکا متمایل کند. بویژه که در هفته گذشته انتشار اخباری مبنی بر درخواست امریکا از ایران برای توقف کامل غنی سازی اورانیوم ٬ نگرانی ها درباره شکست مذاکرات را افزایش داد. ایران بارها اعلام کرد به هیچ وجه حاضر به توقف غنی سازی اورانیوم و تعطیلی فعالیتهای هسته ای خود نیست . بعد از واکنش صریح مقامات ایرانی علیه پیشنهاد امریکا ٬برخی گزارش ها حاکی است پیشنهاد امریکا که بطور مکتوب از سوی استیو ویتکاف نماینده ترامپ رییس جمهور امریکابه ایران داده شده شامل سه  بخش اساسی است :

  • توقف موقت غنی سازی اوانیوم به مدت ۶ ماه برای اعتماد افزایی
  • تشدید بازرسی های امریکا و اژانس از تاسیسات هسته ای ایران

۳- تشکیل کنسرسیومی مشترک با حضور ایران و امریکا و عربستان و احتمالا امارات برای غنی سازی اورانیوم

ایران هنوز به این پیشنهاد پاسخ نداده . هرچند به نقل از فردی که نخواسته نامش فاش شود اعلام شده ایران با پیشنهاد کتبی امریکا موافق نیست .پیشنهادهای ارسالی از سوی امریکا به ایران در کمیته ای که ایت الله خامنه ای تشکیل داده  طرح وبررسی و برای  صمیم گیری به رهبر ایران ارجاع می شود. مسوولیت این کمیته با علی شمخانی مشاورسیاسی رهبری ودبیر سابق شورای عالی امنیت ملی است .همزمان با این اخبار سه گزارش دیگر نشان داد احتمال حصول توافق تهران – واشنگتن بالاست که موجب شده مخالفان توافق  فعال شوند.

اول ادعای سازمان امنیت اتریش که مدعی شد به اسنادی دست پیدا کرده که نشان می دهد ایران در صدد ساخت بمب اتم است حدس زده می شود این ادعای اتریش مبتنی بر اطلاعاتی است که سازمان مجاهدین خلق مهمترین گروه تروریستی مخالف جمهوری اسلامی به انها ارایه شده.

۲۳ سال پیش هم این سازمان توانست جنجال هسته ای علیه ایران برپا کند .اما این بار و از انجا که امریکا نمی خواهد روند مذاکرات با ایران اسیب ببیند این دست ادعاها چندان مورد اعتنا واقع نمی شودو ادعای سازمان اطلاعات اتریش جدی گرفته نشد.

دوم اینکه شنبه گذشته  اژانس بین الملی انرژی اتمی نیز در گزارشی اعلام کرد ایران در ماههای گذشته نه تنها غنی سازی خود راا کاهش نداده بلکه حدود ۱۰۰ کیلو بر ذخایر اوارانیوم غنی شده خود افزوده  و در حال حاضر ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد در اختیار دارد . کارشناسان هسته ای می گویند اگر درصد غنی سازی این مقدار اورانیوم از ۶۰ به ۹۰ درصد افزایش یابد می توان با ان ۹ بمب اتمی ساخت.

ایران این گزارش را سیاسی و غیر واقعی خواند اما نکته جالب واکنش امریکاست که برخلاف گذشته اعلام کرده در صورت صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام با ان مخالفت خواهدکرد زیرا صدور قطعنامه بر روند مذاکرات اسیب وارد خواهد کرد.

و سوم واکنش اسراییل بعنوان مهمترین مخالف توافق احتمالی ایران و امریکاست . دفتر نخست‌وزیر اسرائیل روز شنبه اعلام کرد گزارش جدید آژانس هشداری آشکار است مبنی بر اینکه ایران کاملاً مصمم به تکمیل برنامه سلاح‌های هسته‌ای خود است همزمان برخی گزارش های تایید نشده نیز از احتمال اقدام نظامی یکجانبه اسراییل علیه ایران در روزهای اینده خبر می دهند تا جلو هر گونه توافق گرفته شود. هفته گذشته ترامپ  هفته پیش مدعی شده بود تا حالا جلو حمله اسراییل به ایران را گرفته است .

اروپایی ها هنوز نسبت به گزارش اخیر اژانس واکنش رسمی نشان ندادند و احتمالا با توجه به موضع امریکا و تشدید درگیری های بین اوکراین و روسیه تلاش می کنند محطاطانه رفتار کنند.

اما بطور کلی همه این رخدادها نشان می دهد ایران و امریکا به یک توافق درباره مسایل هسته ای نزدیک شده اند و همین مساله می تواند روزهای اینده را مستعد اتفاقات غیر منتظره کند . فراموش نکنیم این توافق مخالفان مهمی دارد که بیکار نخواهند نشست.

 

بعد بضع جولات من المحادثات بین ایران وأمریکا بوساطه سلطنه عمان على مدار الشهرین الماضیین، تشیر الأخبار والتقاریر التی نُشرت خلال الأسابیع الأخیره إلى أن طهران وواشنطن أصبحتا قاب قوسین أو أدنى من الاتفاق.

وقالت صحیفه “وول ستریت جورنال” القریبه من السلطات الرسمیه الأمریکیه أن البیت الأبیض أوعز للمؤسسات الحکومیه بالولایات المتحده بوقف الأنشطه الجدیده المناهضه لایران، لکنها لم تعط مزیدا من التفاصیل. وقد أعلنت ایران مرارا أن رفع العقوبات الاقتصادیه عنها، یمثل الشرط الأساس للاتفاق مع أمریکا، وهذا النبأ یمکن أن یشکل حافزا لطهران للتحرک باتجاه التوافق مع أمریکا. لا سیما وأن الأخبار التی بُثّت خلال الأسبوع الماضی حول طلب أمریکا من ایران بوقف تخصیب الیورانیوم بشکل کامل، زادت من المخاوف بشأن انهیار المفاوضات. وأکدت طهران مرارا أنها غیر جاهزه بأی حال من الأحوال لوقف التخصیب وتفکیک أنشطتها النوویه. وفی أعقاب الرد الایرانی الصریح على الاقتراح الأمریکی، تشیر بعض التقاریر إلى أن المقترح الأمریکی الذی سلّمه مبعوث ترامب للشرق الأوسط ستیف ویتکوف لایران بصوره خطیه، یشتمل على ثلاثه أقسام رئیسیه:

  • الإیقاف المؤقت لتخصیب الیورانیوم لمده ۶ أشهر فی سبیل بناء الثقه؛
  • تکثیف عملیات التفتیش من قبل أمریکا والوکاله الدولیه للطاقه الذریه، للمنشآت النوویه الایرانیه؛

۳- تشکیل کونسورتیوم مشترک بمشارکه ایران وأمریکا والعربیه السعودیه والأرجح الإمارات العربیه المتحده لتخصیب الیورانیوم.

ولم تُجب ایران بعد على هذا الاقتراح. إلا أن وکاله “رویترز”، نقلت الاثنین عن دبلوماسی إیرانی کبیر قوله أن إیران تعتزم رفض الاقتراح الأمیرکی الأخیر الرامی إلى إنهاء النزاع النووی المستمر منذ عقود، واصفا العرض بأنه “غیر قابل للتنفیذ” ولا یلبی المصالح الوطنیه لطهران.

وأضاف المسؤول الإیرانی، الذی طلب عدم الکشف عن هویته بسبب حساسیه المحادثات: “الاقتراح لا یتضمن أی تغییر جوهری فی موقف واشنطن من قضیه تخصیب الیورانیوم، وهو أمر غیر مقبول بالنسبه لنا.” وأشار إلى أن طهران ترى أن المقترح المُقدم لا یراعی الحقوق النوویه الإیرانیه ولا یوفر ضمانات حقیقیه لرفع العقوبات، معتبرا أن الموقف الأمیرکی لم یتغیر “لا فی الشکل ولا فی المضمون”.

وعلى أی حال یتم دراسه الاقتراحات الأمریکیه المُرسله إلى ایران فی لجنه شکلها المرشد الأعلى الایرانی ایه الله الخامنئی على أن تُحال النتیجه إلیه لاتخاذ القرار بشأنها. ویترأس اللجنه، علی شمخانی المستشار السیاسی للمرشد الأعلى الأمین السابق للمجلس الأعلى للأمن القومی. وبالتوازی مع هذه الأنباء، تُظهر ثلاثه تقاریر أخرى أن احتمالات التوصل إلى اتفاق بین طهران وواشنطن باتت مرتفعه، ولهذا السبب انخرط معارضو الاتفاق فی أنشطه مناهضه له.

الأول، المزاعم التی أثارتها الاستخبارات النمساویه من أنها حصلت على وثائق تؤکد أن ایران ترید بناء قنبله ذریه، ویُعتقد أن المزاعم النمساویه قائمه على معطیات مصدرها “منظمه مجاهدی خلق” وهی أهم مجموعه إرهابیه معارضه للجمهوریه الاسلامیه.

وقبل ۲۳ عاما، استطاعت هذه المنظمه، إثاره جدل نووی ضد ایران. لکن هذه المره، لا یحظى هذا القبیل من المعلومات باهتمام یُذکر لان أمریکا لا ترید الإضرار بالمحادثات الجاریه مع ایران، ولم تأخذ بالتالی مزاعم الاستخبارات النمساویه على محمل الجد.

والثانی، أن الوکاله الدولیه للطاقه الذریه أعلنت اللیله الماضیه فی تقریر أن ایران لم تُخفّض التخصیب خلال الأشهر الماضیه فحسب، بل أضافت نحو ۱۰۰ کیلوغرام إلى مخزونها من الیورانیوم المخصب، وباتت تملک فی الوقت الحاضر ۴۰۸ کیلوغرامات من الیوارنیوم المخصب بنسبه ۶۰ بالمائه. ویذهب الخبراء النوویون

بالا گرفتن مجادله ایران و امریکا درباره غنی سازی

منبع : النهار العربی

در حالی که ایران و امریکا چهار دور مذاکره در عمان و ایتالیا برای توافق درباره برنامه های هسته ای ایران را پشت سرگذاشته اند و نمایندگان ایران و اتحادیه اروپا هم چند روز قبل در استانبول ترکیه گفت و گوهایی را اغاز کردند اظهارات اخیر مقامات امریکا درباره ممنوعیت غنی سازی اورانیوم در ایران ٬چشم انداز پیش روی مذاکرات را در ابهام فرو برده است .

هفته گذشته وزمانی که دونالد ترامپ رییس جمهور امریکا به خلیج فارس سفر کرده بود نسبت به رسیدن زودهنگام با ایران اظهار امیدواری کرده و حتی اظهارات علی شمخانی مشاور رهبر جمهوری اسلامی مبنی بر اینکه (( اگر امریکا همه تحریم ها علیه ایران را لغو کند اماده امضای توافق با امریکا هستیم )) را بازنشر کرد.
این موضع شمخانی که مسوولیت کمیته سیاسی و امنیتی تصمیم گیری در باره مذاکره با امریکا را درتهران برعهده دارد و باز نشر ان توسط ترامپ نشانه مثبتی بر نزدیک شدن به توافق بود و حتی اثر خوبی بر بازارهای سرمایه و ارز در ایران داشت .

اما اظهارات اخیر استیو ویتکاف فرستاده ویژه کاخ سفید و مذاکره‌کننده اصلی آمریکا در مذاکرات با ایران مبنی بر اینکه آمریکا نمی‌تواند اجازه برخورداری ایران از توانمندی غنی‌سازی اورانیوم را بدهد روند مذاکرات و موضع گیری های طرفین را تحت الشعاع قرارداد.

ویتکاف در گفت‌وگو با شبکه ای‌بی‌سی نیوز گفته ما خط قرمز واضحی داریم که غنی‌سازی است. ما حتی نمی‌توانیم اجازه یک درصد ظرفیت غنی‌سازی را بدهیم چراکه غنی‌سازی امکان ساخت بمب اتم را به ایران می دهد و ما اجازه نمی دهیم.

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران روز گذشته در نشست مجمع گفتگوی تهران در حضور دیپلماتهای مقیم تهران در واکنش به این اظهارات گفت برخورداری از برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز حق ایران است و تهدید و تحریم نمی‌تواند باعث تغییر این موضع شود.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران نیز اظهارات ویتکاف را «دور از واقعیت مذاکرات» خواند و افزود که «درخواست‌های غیرواقع‌بینانه از ایران راه به جایی نخواهد برد.

اما جدی ترین واکنش به اظهارات ویتکاف را مجید تحت روانچی معاون سیاسی وزیرامور خارجه و عضو تیم مذاکره کننده با امریکا نشان داد و گفت: به هیچ وجه در موضوع غنی‌سازی کوتاه نمی‌آییم و نخواهیم آمد. و اگر موضع امریکا این باشد طبیعی است که عملا کار به جایی نخواهد رسید. او البته اضافه کرد مواضع اصلی در پشت میز مذاکرات مطرح می شود

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران که در تیم مذاکرات با امریکا حضور دارد گفت غنی‌سازی موضوعی نیست که بتوان از ایران خواست آن را متوقف یا تعلیق کند. ما برای غنی‌سازی در خاک خود از هیچ کشوری اجازه نمی‌گیریم و آمریکا در جایگاهی نیست که برای حقی که در معاهده ان‌پی‌تی برای ما به رسمیت شناخته شده، مجوز صادر کند
بقایی همچنین به روند پر فراز و نشیب مذاکرات اشاره کرد و گفت: «در هر جلسه مذاکره، پیشرفت‌هایی حاصل می‌شود و اما متأسفانه به محض بازگشت مقامات آمریکایی به واشنگتن، انها مواضع متفاوتی اتخاذ می‌کنند که موجب پیچیده‌تر شدن روند مذاکرات می‌شود.
وی در پاسخ به ادعای ویتکاف مبنی بر اینکه امریکا پیشنهادهای خود را بطور مکتوب به ایران ارایه داده افزود تاکنون هیچ پیشنهاد کتبی از سوی آمریکا دریافت نشده و تمام پیشنهادها به صورت شفاهی مطرح شده‌اند.
سخنگوی وزارت خارجه در ادامه به موضوع ایجاد کنسرسیومی به همراه کشورهای عرب منطقه برای تولید مشترک سوخت هسته‌ای اشاره کرد و گفت تهران از این پیشنهاد استقبال می‌کند اما چنین روندی نمی‌تواند جایگزین غنی‌سازی در خاک ایران شود.
روزنامه گاردین چند روز پیش در گزارشی نوشته بود ایران برای غلبه بر اعتراضات آمریکا به ادامه برنامه غنی‌سازی خود ایده تشکیل یک کنسرسیوم از کشور‌های خاورمیانه – شامل ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی – برای غنی‌سازی اورانیوم را مطرح کرده است .
در هفته های گذشته اخباری هم منتشر شد مبنی بر اینکه ایران از امریکا دعوت کرده برای اطمینان از غیر نظامی بودن فعالیتهای هسته ای ایران در این بخش سرمایه گذاری کند.این خبر غیر رسمی هیچ وقت تکذیب نشد.

مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا نیز اخیرا به شبکه سی‌بی‌اس گفته غنی‌سازی در هر سطحی باشد، می‌تواند هر کشوری را به سرعت به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای برساند.
نکته مهم اینجاست که مارکو روبیو از ابتدا مواضع منفی و تندی علیه ایران اتخاذ می کرد و به گفته مقامات ایرانی نقش پلیس بد را در بین سیاست مداران امریکایی ایفا می کند اما طرح ممنوعیت غنی سازی از جانب ویتکاف که نقش پلس خوب را بازی می کند نگرانی ها را افزایش داده است .

البته ویتکاف یکبار دیگر هم بعد از دور دوم مذاکرات هم چنین موضعی را مطرح کرده بود اما پس از بروز نگرانی ها و برخلاف تصور روند مذاکرات بعدی به خوبی دامه یافت .
اما این بار با مواضع مقامات ایرانی و امریکایی در رسانه ها ٬ تقابل دیدگاه‌های ایران و آمریکا درباره غنی‌سازی اورانیوم به نقطه حساسی رسیده و به نظر می رسد اگر این مواضع در میز مذاکرات هم مطرح مذاکرات هسته‌ای به بن‌بست خواهد رسید.
به نظر می رسد نظر و موضع رییس جمهور امریکا در روند مذاکرات تعیین کننده است .موضع دونالد ترامپ همچنان رسیدن به توافق با ایران است و حالا همه منتظرند ببینند نظر او در باره غنی سازی اورانیوم در ایران چیست ؟ بویژه که زمان هم به ضرر توافق ایران و امریکا در حالی سپری شدن است .

مواضع رهبران دوکشور ایران و امریکا به حدی در روند مذاکرات تاثیر گذار است که ایت الله خامنه ای نیز در واکنش به سخنان ضد ایرانی ترامپ در عربستان هیچ اشاره به مذاکرات فیمابین نکرد تا مبادا اثر منفی برروند مذاکرات بگذارد.

.ویتکاف در همین مصاحبه جنجالی اعلام کرده دور پنجم مذاکرات به زودی در اروپا انجام خواهد شد اما در واکنش به اظهارات منفی او مقامات ایرانی هنوز در خصوص ادامه مذاکرات و زمان و محل ان اظهار نظر نکرده اند.

 

واکنش های متفاوت شهروندان ایرانی به سخنان ترامپ

منبع : روزنامه النهارالعربیه

سفر دونالد ترامپ رییس جمهور امریکا به کشورهای عربستان و امارات و قطر درهفته گذشته و انعقاد قرار داد هایی به ارزش ۲۸۰۰ میلیارد دلار با این کشورها و استقبال با شکوه از او بازتاب وسیعی در جهان بویژه در ایران داشته است .
دونالد ترامپ در این سفر که همزمان با مذاکرات هسته‌ای تهران و واشنگتن انجام شد از سیاست‌های داخلی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران به شدت انتقاد کردودر سخنرانی خود در ریاض
خطاب به رهبران و تجار عرب حاضردر این مجمع گفت: «درحالی که شما بیابان‌های خشک را به زمین‌های حاصلخیز تبدیل کرده‌اید، رهبران ایران مراتع سبز را به بیابان‌های خشک تبدیل کردند.

هرچند تلویزیون دولتی ایران از پوشش کامل سفر ترامپ خودداری کرد اما مردم ایران بواسطه شبکه های ماهواره ای و اینترنتی با علاقه و به دقت این سفر را پیگیری می کردند .
در مقاله قبلی در النهار واکنش مقامات رسمی ایران به اظهارات ترامپ را بررسی کردیم اما در این مقاله به واکنش مردم ایران به سخنان رییس جمهور امریکا می پردازیم .
بسیاری ازایرانیان با پست های خود در شبکه های اجتماعی و گفتگوی های دوستانه با پیگیری سفر ترامپ و مواضع او درباره ایران به این بهانه به ناکارامدی دولت درایران انتقاد کردند و برخی هم از پیشرفت های کشورهای حاشیه خلیج فارس تجلیل کردند و بعضی نیز اظهارات را ترامپ را توهین امیز و دور از واقعیات دانستند.
سید مجتبی حسینی در این باره در تلگرام نوشت : کشورهای حوزه خلیج فارس با اینده نگری در حال رقابت با کشورهای اروپایی هستند و ما مردم ایران با بیان واقعیت ها درباره ایران از زبان دشمن ٬ تحقیر شدیم .
ارش غفاری هم نوشته اگر به بهانه های مختلف و قوانین محدود کننده راه ورد گردشگران خارجی به ایران باز بود ترامپ نمی توانست هر تصویری که می خواست از ایران ارایه دهد.
در همین راستا برخی از ایرانیان خواستار انتشار تصاویری زیبا از از نقاط مختلف ایران در رسانه ها شدند که مشخص شود ترامپ تصویر درستی از ایران ارایه نداده است .

محد علی اهنگران ایرانی مقیم امارات نوشت : شهروندان اماراتی از سفر ترامپ به کشورشان احساس افتخار می کنند انها حاکمان خود را صادق می دانند و نتیجه سیاستهای درست را در زندگی مرفه و بی دغدغه خود می بینند.

برخی از ایرانیان در شبکه های مجازی نوشتند این سفر به وضوح نشان داد که روند توسعه ایران نسبت به همسایگان عرب حاشیه خلیح فارس عقب مانده و این عقب‌ماندگی ناشی از سوءمدیریت و ایدئولوژی حاکم بر دولت درایران است .چند ماه قبل محمود سریع القلم استاد علوم سیاسی دانشگاه در ایران در یک سخنرانی مفصل هشدار داده بود که اگر ایران در سیاست های خود در بسیاری از زمینه ها تجدید نظر نکند نه تنها از پیشرفت جهانی بلکه از جریان رقابت با کشورهای حاشیه خلیج فارس باز خواهد ماند.
حمید آصفی، روزنامه نگار به روزنامه نیویورک‌تایمز گفت: ایران موقعیت جغرافیایی، منابع طبیعی و نیروی انسانی لازم را برای تبدیل شدن به قدرت اقتصادی بزرگ را دارد اما برخی ایدئولوژی ها از حمله مواضع ضدآمریکایی مانع از پیشرفت شده است
إسحاق جهانگیری، معاون‌اول سابق رئیس‌جمهوری ایران نیز گفت: وقتی که رئیس‌جمهوری آمریکا در عربستان سعودی گف که ایران آب ندارد، ایران برق ندارد خجالت کشیدم ما می‌توانستیم امروز قدرت اول منطقه باشیم. تحریم‌ها نگذاشت، فشار آورد. در داخل کشور هم یک سری با شعار نگذاشتند.
در هفته های اخیر در ایران بخاطر گرمای هوا و کمبود برق ساعات کاری همه ادارات دولتی، از جمله بانک‌ها، به ۶ صبح تا ۱ بعد از ظهر کاهش یافته است. وزارت آموزش‌وپرورش نیز دستور داده که مدارس از ساعت ۶ صبح شروع به کار کنند. این اقدام واکنش منفی والدین و معلمان را در پی داشته است. آن‌ها می‌گویند که کودکان نباید برای جبران کمبود برق، ساعت ۴ صبح از خواب بیدار شوند.
دولت ایران روز چهارشنبه با ارسال پیامکی اعلام کرد که کارخانه‌های فولاد و سیمان کشور به مدت ۱۵ روز با قطع برق کامل روبرو می‌شوند.

عبدالله باباخانی، کارشناس اقتصاد و انرژی ایران که در آلمان مستقر است، به یورو نیوز گفت: صنعت و اقتصاد مستقیما به وضعیت انرژی وابسته است
و با کمبود شدید برق وگازکه ناشی از تحریم‌ها و سوءمدیریت است ضرورت توافق با آمریکا بیشتر شده است .
شاید همین مساله باعث شد که ایت الله خامنه ای چهار روز بعد از سخنان ترامپ به ان واکنش نشان داد و بدون اشاره به مذاکرات جاری دو کشور فقط گفت :
اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا «سطح پایین» و «مایه سرافکندگی گوینده و ملت آمریکا» است که اصلا لایق جواب دادن نیست.
همزمان برخی از ایرانیان نیز مواضع همسویی با مقامات رسمی جمهوری اسلامی علیه ترامپ دارند.
سید مهدی نیازی به نقل از ترامپ نوشت امریکا ۹ هزار میلیارد دلار در خاورمیانه برای جنگ هزینه کرده و همین سیاست موجب بی ثباتی در منطقه شده است اما ایران را به نا امن سازی منطقه متهم می کند.
برخی از طرفدران جمهوری اسلامی از جمله عزت الله ضرغامی رییس سابق صداو سیما نیز ازمراسم رقص موی زنان در امارات در استقبال از ترامپ انتقاد کردند و ان را برای کشور اسلامی تحقیر امیز خواندند.
برخی از ایرانیان نیز گفتند ترامپ برخی واقعیتهای ایران را بیان کرد اما مهمترین واقعیت را نگفت و اینکه تحریم های امریکا در ایجاد این مشکلات نقش موثری داشته است .
برخی هم با اشاره به اظهارات ترامپ نوشتند رییس جمهور امریکا بعید است با این ذهنیت در باره ایران دنبال توافق با ایران باشد و نباید به او اعتماد کرد.

ایا دور جدید مذاکره ایران و امریکا به توافق جدید منتهی می شود ؟

منبع : روزنامه النهار نوشته امیر دبیری مهر

بعد از چند هفته گمانه زنی درباره احتمال جنگ بین ایران و امریکا بویژه بعد از انتقال مقادیر زیادی تجهیزات نظامی به پایگاه دیگو گارسیا در اقیانوس هند از جانب امریکا و برگزاری مانورهای متعدد نظامی از سوی ایران در خلیج فارس٬  همانطور که در مقالات قبلی پیش بینی شده بود همه این اقدامات بیشتر از انکه نشان دهنده تشدید بحران در خاور میانه باشد نشان دهنده عزم جدی تهران و واشنگتن برای مذاکرات جدی است و با اعلام رسمی دونالد ترامپ از جانب امریکا و عباس عراقچی وزیر خارجه ایران مبنی بر اغاز مذاکرات در مسقط از شنبه اینده ٬ تا حدی از نگرانی ها کاسته و بر امیدواری ها افزوده شد.

 

شاید کمتر کشوری در جهان باشد که مانند ایران حتی برای اغاز مذاکره با امریکا  با این حجم محدودیتها و موانع روبرو باشد. غیر از احساس بی اعتمادی رهبر ایران به امریکا ٬بسیاری از گروههای تندرو داخل نیز به بهانه های مختلف از مذاکره با امریکا در هراس و نگرانی هستند و ان را عقب نشینی از ارمانهای انقلاب اسلامی تلقی می کنند . البته برخی دلالان نفتی نیز که ازحاشیه تجارت  در سایه  تحریم هایی امریکا به ثروتهای افسانه ای دست یافته اند  نیز با ابزارهای مختلف در ایجاد فضای منفی علیه مذاکره با امریکا نقش مهمی ایفا می کنند. با این وجود از دو ماه قبل رهبر جمهوری اسلامی درسخنرانی های خود هر چند  مذاکره مستقیم با امریکا را بی فایده و بی نتیجه خوانده اما راه عملی برای مذاکره غیر مستقیم را نبسته است . در مقابل  ترامپ بارها بر ضرورت مذاکره مستقیم با ایران تاکید کرده و حتی در هفته های اخیر تهدید کرد ایران  بین مذاکره و جنگ یکی را انتخاب کند. البته مقامات ایرانی در این مدت  به سه نکته مهم تاکید کردند اول اینکه به پایبندی امریکا به هر گونه توافق اعتماد ندارند و دوم اینکه تهدید نظامی قبل از مذاکره را مانع مذاکره موفق می دانند و سوم اینکه حاضر به گفتگوی مستقیم با امریکا نیستند. اما به نظر می رسد ترامپ با  با معرفی و فرستادن استیو ویتکاف سرمایه دار ۶۸ ساله امریکایی و شریک و رفیق قدیمی خود به عمان تا حدودی به دغدغه های ایران توجه نشان داده است .  زیرا ویتکاف کارمند دولت امریکا نیست و بیشتر عمر خود را در تجارت سپری کرده اما درایجاد اتش بس اولیه در غزه نقش موثری ایفا کرد . میزبان مذاکرات ایران و امریکا هم دولت عمان است و درواقع واسطه وشاهد مذاکرات دوکشور محسوب می شود. شنبه ۱۲ اوریل ویتکاف و عراقچی مذاکرات غیر مستقیم را اغاز خواهند کرد و بعد از چند ساعت در صورت مثبت بودن فضای مذاکرات و توافق روی موضوعات قابل بحث ٬مذاکرات می تواند به شکل مستقیم ادامه یابد مانند مذاکرات ایران و امریکا در استانبول در دوران اوباما که ابتدا با میانجیگری کاترین اشتون اغاز و سپس بطور مستقیم بین ایران و امریکا ادامه یافت و به توافق برجام ختم شد.

ترامپ گفته می خواهد در مذاکرات پیش رو به ایران به توافقی بهتر از برجام دست پیدا کند اما این ادعا با انچه در دررسانه ها بعنوان خواسته های امریکا از ایران طرح می شود سازگار نیست و دست یابی به توافق را بسیار مشکل خواهد ساخت . موضوعاتی مثل صنایع دفاعی و موشکی ایران و تعطیلی فعالیتهای هسته ای و اعلام عدم حمایت از نیروهای مقاومت در خاورمیانه خطوط قرمز ایران اعلام شده و طرح انها در ابتدای مذاکرات به شکست مذاکرات از همان ابتدا منجر خواهد شد اما گفتگو در باره شیوه راستی ازمایی فعالیتهای  صلح امیز هسته ای ایران مانند درصد غنی سازی اورانیوم یا مقدار ذخیره اورانیوم غنی شده و شیوه همکاری با بازرسان اژانس موضوعاتی است که ایران از انها استقبال می کند و احتمالا می تواند به توافق هم منجر شود. تجربه ای که ۱۰ سال پیش در توافق برجام حاصل شد اما ترامپ در دور اول ریاست جمهوری خود ان را به هم زد. اما این بار ترامپ مدعی است اگر اطمینان حاصل کند فعالیتهای هسته ای ایران منجر به دست یابی به بمب اتم نمی شود حاضر است با تهران توافق کند . ایران هم اگر مذاکرات به کاهش و لغو تحریم های اقتصادی و توقف تهدید های نظامی و امنیتی منجر شود از ادامه ان تا حصول توافق استقبال خواهد کرد. بویژه که ایران برای توسعه اقتصادی  شدیدا به سرمایه گذاری خارجی در بخش انرژی و تسهیل مبادلات مالی بین المللی نیاز دارد.

 

سفر  غیر منتظره روز گذشته نتانیاهو به واشنگتن نیز در این چارچوب ارزیابی می شود که اسراییل تا اطلاع ثانوی از اقدامات و مواضع تحریک کننده علیه ایران خوددداری کند تا فضای مذاکرات پیش رو تحت الشعاع قرار نگیرد.

دود سفید ازمسقط بلند شد

منبع : روزنامه النهار چاپ بیروت

 

نوشته امیر دبیری مهر

 

بعد از چند ماه حدس و گمان سرانجام شنبه عصرعباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران و استیو ویتکاف نماینده رییس جمهور امریکا در مسقط پس از ۱۵۰ دقیقه رد و بدل کردن پیام با وساطت وزیر خارجه عمان این مذاکرات را مثبت و سازنده اعلام کردند. وزیر خارجه ایران پس از مذاکرات ٬ با نماینده امریکا نیز دیدار کوتاهی داشت که منجر به شایعه سازی در این خصوص شد که مذاکرات ایران و امریکا مستقیم بوده اما وزیر خارجه ایران تاکید کرد این مذاکرات مستقیم نبوده بلکه مقام عمانی چهار بار پیام های طرفین را مبادله کرده . عراقچی همچنین گفته که شنبه اینده دور دوم مذاکرات در عمان و بطورغیر مستقیم  برگزار خواهد شد اما شاید شهر محل مذاکره مسقط پایتخت عمان نباشد. در این مذاکرات فقط دو خبرنگار حضور داشتند یکی خبرنگار تلویزیون دولتی ایران و دیگری خبرنگار اسیوشیتد پرس از امریکا و دولت عمان بعنوان میزان به هیچ خبرنگاری اجازه حضور در مسقط و محل برگزاری مذاکرات را نداده تا مبادا گزارش  مغایر نظر  ایران و امریکا از مذاکرات در رسانه ها منعکس شود. اظهارات کوتاه دونالد ترامپ بعد از مذاکرات که ان را خوب دانسته بود و سکوت ویتکاف و بیانیه های مشابه و رسمی وزارت خارجه ایران و کاخ سفید ٬هم نشان داد دو کشور مایل نیستند این مذاکرات مهم تحت تاثیر حاشیه های رسانه ای و اختلاف برداشت ها قرار گیرد. ایت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی نیز در دیدار یکشنبه صبح با فرماندهان ارشد نظامی بطور مستقیم  اشاره ای به مذاکره درعمان نکرد .اما همزمان با اغاز مذاکرات یکی ازاعضای دفتر رهبری خب روزنامه نیویورک تایمز را تکذیب کرد که در روز نامه امریکایی  مدعی شده بود مقامات ارشد جمهوری اسلامی چند روز قبل در دیدار با ایت الله خامنه ای بخاطر شرایط خطیر کشور خواستار موافقت او با مذاکره با امریکا شده اند و رهبری هم پذیرفته است . ایت الله خامنه ای بطور تلویحی این گزارشها را عملیات روانی علیه ایران خواند. ایت الله خامنه ای درپاسخ به کسانی که می گویند او بخاطر وجود مشکلات اقتصادی حاضر به مذاکره شده است گفت با وجود برخی مشکلات روند کلی پیشرفت ایران خوب وقابل قبول است .

اما واکنش افکار عمومی ایران و بازار های مالی به مذاکرات مسقط بسیار مثبت بود.  بورس تهران امروز رشد قابل توجهی د شت  و نود درصد شاخص های مثبت شد و قیمت دلار و طلا نیز در ایران کاهش محسوسی داشت به گونه ای که قیمت هر دلار امریکا در کمتر از یک روز حداقل ۱۰ هزار تومان کاهش داشت و پیش بینی می شود این کاهش ادامه یابد .مردم ایران در شبکه های اجتماعی عموما معتقدند اگر دو کشور در شنبه اینده در خصوص موضوع و جدول زمانی مذاکرات به توافق برسند و مذاکرات اغاز شود باز هم بازارهای اقتصادی واکنش مثبت نشان خواهند داد. برخی از فعالان سیاسی و رسانه ای مدعی شدند امریکا توافق کرده فقط درباره فعالیتهای اتمی ایران مذاکره کند و واشنگتن برای نشان داد حسن نیت خود قصد دارد با اغاز مذاکرات رسمی از هفته بعد  برخی از تحریم های اقتصادی ایران را کاهش دهد و حتی حسین مرعشی دبیر کل حزب کارگزاران سازندگی پیشنهاد کرده امریکا می تواند در بازار دو نیم میلیارد دلاری ایران سرمایه گذاری کند. این سخنان با واکنش تند جریانهای تندرو مخالف با مذاکره باامریکا مواجه شده که می گویند با توجه به سابقه روابط ایران و امریکا این مذاکرات به نتیجه نخواهد رسید و امریکا با طرح مطالبات جدید میز مذاکره را ترک و فضای روابط دو کشور تیره خواهد شد و نباید سطح انتظارات مردم ایران را از اثرات مذاکرات بالا برد . اما اصلاح طلبان و مردم طرفدارمذاکره می گویند ایجاد نگرانی درخصوص مذاکرات واقعی نیست و بیشتر بخاطر این است که برخی باندهای اقتصادی که از وجود تحریم های اقتصادی در ایران منافع و سود کلانی بدست می اورند نگران توافق ایران و امریکا هستند. به این باندهای مافیایی در ایران می گویند کاسبین تحریم .

رامین میهمان پرست سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه ایران که با همزمان با مذاکرات مسقط با  شبکه خبر ایران مذاکره می کرد نیز گفت همه با رسیدن ایران و امریکا موافق هستند جز اسراییل و تندروهای داخل ایران . برخی از نمایندگان مجلس ایران مانند حمید رسایی نماد تندروری در ایران هستند که بعد از اعلام علنی شدن احوال پرسی و دست دادن  مقامات ایران و امریکا بعد از مذاکرات خطاب به عراقچی نوشته باید دستهایت را پاک کنی که به یک مقام امریکایی خورده! تندروها در هفته های اخیر می گفتند از انجا که ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی فرمانده ارشد سپاه را در ۵ سال پیش داده نباید با او مذاکره کرد و حتی روزنامه کیهان د رمطلب طنزی ترامپ را تهدید به انتقام کرده بود اما با برخی اقدامات مانند حمایت وبسایت ایت الله خامنه ای از عباس عراقچی و انتشار روزنامه همشهری در روز جمعه با این تیتر که در ایران نباید درخصص مذاکره نظری متفاوت از رهبری بدهد از تیم مذاکره کننده ایرانی حمایت کردند. حتی علی شمخانی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی ایران که توییت تهدید امیز او علیه امریکا جنجال به پا کرده بود مجبور شد در توییت جدید اعلام کند عباس عراقچی با اختیارات کامل عازم مذاکره با مقام امریکایی در عمان شده .

با وجود همه این اتفاقات به نظر می رسد هفته پیش رو در ایران هفته پر سر وصدایی در باره مذاکره با امریکا باشد و روند مذاکرات را به هر شکل تحت تاثیر قرار خواهد داد اما تا این لحظه فضای خوش بینی و امیدواری به این مذاکرات در ایران غالب است .

اولین سفریک وزیر دفاع عربستانی به ایران در نیم قرن اخیر: پیام صلح یا اولتیماتوم جنگ

منبع : روزنامه النهار

نویسنده: امیر دبیری مهر

 

در استانه دور دوم مذاکرات ایران وامریکا سفرها ودیدارهای دیپلماتیک مقامات ایرانی افزایش چشم گیری پیدا کرده است عباس عراقچی وزیر أمورخارجه ایران برای تحویل پیام مکتوب ایت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی به ولادیمیر پوتین امروز وارد مسکو شد . عراقچی می گویدایران همیشه سیاستهای منطقه ای و بین المللی خود رابا روسیه هماهنگ می کند. رافایل گروسی دبیر کل اژانس بین المللی انرژی نیز به تهران امده و تاکید کرده هر گونه توافق هسته ای ایران و امریکا باید در چارچوب مقررات اژانس باشد  و در ادامه شاهزاده خالد بن سلمان وزیر دفاع عربستان سعودی نیز امروز پنجشنبه وارد تهران شد.

خالد بن سلمان خلبان  ۳۷ساله و  برادر محمد بن سلمان ولیعهد عربستان نخستین وزیر دفاع عربستان سعودی است که بعد از انقلاب اسلامی به ایران سفر می کند.  او قبل از این که وزیر دفاع عربستان شود سفیر این کشور درآمریکا بود و سپس به معاونت وزیر دفاع ارتقا یافت  و از  سال ۲۰۲۲ به سمت وزیر دفاع منصوب شده .

 

 قبل از خالد، برادر بزرگترش محمد بن سلمان که اکنون ولیعهد عربستان است  به مدت ۷ سال وزیر دفاع عربستان بود  و ملک سلمان شاه  کنونی عربستان نیز در زمان پادشاهی ملک عبدالله  به مدت ۳ سال وزیر دفاع عربستان بود این نشان می دهد سمت وزارت دفاع در عربستان از اهمیت و مرتبه بالایی در ساختار تصمیم گیری دولت عربستان سعودی برخوردار است و نخستین سفر وزیر دفاع عربستان به ایران نشان دهنده ارتقای سطح همکاری های نظامی و امنیتی دو کشور است که بدون رضایت و چراغ سبز امریکا ممکن نیست .

 

این نخستین سفر یک وزیر دفاع عربستان سعودی به تهران بعد از انقلاب اسلامی در ایران در سال ۱۹۷۹ است. از ایران هم فقط یکبار در  ۲۴ سال پیش علی شمخانی وزیر وقت دفاع ایران به عربستان سفر کرد زمانی که روابط ایران و عربستان در دوران ریاست جمهوری خاتمی بهبود پیدا کرده بود.

 

روابط ایران و عربستان در سالهای پس از انقلاب فراز و نشیب های زیادی داشته اما از سه سال قبل این روابط مجددا رو به بهبودی است  و سفر امروز خالد بن سلمان به دعوت سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران ننقطه عطفی در این روابط ارزیابی می شود زیرا در گذشته اختلافات امنیتی و سیاسی بر دیگر جنبه های روابط دو کشور سایه افکنده بود و اگر دو کشور در حوزه سیاسی و امنیتی و نظامی روابط نزدیکی برقرار کنند این اتفاق پیام خوب و مثبتی برای کشورهای منطقه خاورمیانه و خلیج فارس خواهد داشت .

 

هر چند ایران اعلام کرده سفروزیر دفاع عربستان  از چهار ماه پیش هماهنگ شده اما هم زمانی آن با دور دوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا در عمان که قرار است شنبه  برگزار شود، بر اهمیت آن می افزاید و پیام های مهمی برای ناظران  بین المللی به ویژه طرف امریکایی دارد.

 

چند روز پیش و پس از دور اول مذاکرات ایران و امریکا در مسقط پایتخت عمان ٬عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران  بعد از بازگشت از عمان در چارچوب تماس هایش با مقامات کشورهای همسایه، با فیصل بن فرحان همتای عربستانی خود نیز تماس گرفت و او را در جریان آنچه در مسقط و در مذاکره با استیو ویتکاف  گذشت، قرار داد

 

 نامه ترامپ رییس جمهور امریکا به ایت الله خامنه ای و پیشنهاد اغاز مذاکرات تهران و واشنگتن را نیز دو ماه قبل انور قرقاش دیپلمات عالی رتبه اماراتی  به ایران اورد که نشان می دهد دست کم سه کشور عربستان و امارات متحده عربی و عمان نقش فعالی در گفتگوی های ایران و امریکا ایفا می کنند و تهران نیز مایل است این دولتها را در جریان جزییات مذاکره با امریکا و بویژه مواضع و وعده های واشنگتن قرار دهد. به نظر می رسد کشورهای عرب خلیج فارس نیز بهبود روابط ایران و امریکا را موجب افزایش ثبات و امنیت منطقه و رونق اقتصادی و توسعه بیشتر این کشورها دانسته  و برای بهبود این رابطه تلاش می کنند.

 

البته در حاشیه نگاه مثبت مذکور به سفر وزیر دفاع عربستان در  ایران ٬  برخی از ناظران نیز حدس می زنند  سفر خالد بن سلمان  با تهدیدات نظامی امریکا به ایران در چند ماه اخیر ارتباط داشته  و معتقدند احتمالا وزیر دفاع عربستان بعنوان مهمترین متحد امریکا در منطقه حامل اخرین اولتیماتوم های واشنگتن برای تهران است . در روزهای گذشته اخباری به نقل از استیو ویتکاف  نماینده دونالد ترامپ در امور خاورمیانه و مذاکره کننده ارشد امریکایی در مذاکرات عمان منتشرشده که او خواستار برچیده شدن تاسیسات هسته ای ایران شده در حالی او که او و ترامپ قبلا گفته بودند صرفا با برخورداری ایران از بمب اتم مخالف هستند. برخی از تحلیلگران این اخبار و مواضع ضد و نقیض را نشان دهنده اختلاف نظر در دولت ترامپ درباره ایران می دانند.

 هرچند رویکرد منفی به سفر مقام عربستانی به ایران طرفدار زیادی ندارد اما بعید نیست امریکا در استانه دور دوم مذاکرات با ایران می خواهد همزمان با وعده دادن امتیاز به ایران  به منظور رسیدن به توافق با تهران ٬ گزینه تهدیدهای خود علیه ایران را افزایش دهد.

 

 

 

ایران و سیاست رفع نگرانی از روسیه و چین برای توافق با امریکا

منبع : روزنامه النهار چاپ بیروت

نوشته : امیر دبیری مهر

 

بعد از سفر عباس عراقچی وزیرخارجه ایران به روسیه و ارایه پیام مکتوب ایت الله خامنه ای به ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه ٬ دقیقا چند روز قبل از دور دوم مذاکرات ایران و امریکا در رم پایتخت ایتالیا ٬این پرسش مهم ایجاد شد که این پیام چه بوده ؟ کاظم جلالی سفیر ایران در مسکو اعلام کرده در این پیام ایران به روسیه اطمینان داده که توافق احتمالی با امریکا تاثیری بر روابط خوب تهران – مسکو نخواهد داشت .امروز هم وزیر خارجه ایران به پکن می رود تا نگرانی های چین را از احتمال توافق تهران- واشنگتن کم کند . این تحرکات دیپلماتیک نشان می دهد ایران و امریکا به چارچوب کلی توافق نزدیک شده اند و وزیر امور خارجه عمان هم  بعنوان واسطه و میزبان مذاکرات بر این اساس اعلام کرده روند مذاکرات بهتر از پیش بینی ها به پیش می رود. جمهوری اسلامی در داخل ایران هم سیاست رفع نگرانی و کاهش مخالفت و سنگ اندازی های احتمالی بر روند مذاکرات را به پیش می برد . نمایندگان تندرو مجلس در هفته اخیر یا سکوت پیشه کردند یا اظهاراتی همسو با مذاکرات داشته اند. امامان  جمعه درسراسر ایران که تا دو ماه قبل علیه هر گونه مذاکره با امریکا مواضع شدیدی اتخاذ می کردند در هفته گذشته با استناد به ایات و روایات مذهبی گفتگو و صلح و مدارا را لازم و به مصلحت جامعه اسلامی دانستند. همه این رخدادها نشان می دهد ایران به توافق با امریکا نزدیک شده است . توافق تهران و واشنگتن مبنی بر برگزاری جلسات کارشناسی در روز چهارشنبه ۲۳ اوریل در مسقط نشان می دهد در دو دور مذاکره مقامات عالی دو کشور در مسقط و رم ٬درکلیات تفاهم ایجاد شده و نیاز به بررسی کارشناسی دارد. برخی منابع می گویند امریکا با غنی سازی اورانیوم در ایران برای فعالیت های صلح امیز هسته ای در سطح ۷/۳ درصد موافق کرده است اما نکته جالب اینجاست که  گفته می شودایران پیشنهاد داده امریکا در حوزه صنایع هسته ای ایران سرمایه گذاری کند تا هم نگرانی های واشنگتن از دستیابی ایران به بمب اتم رفع شود و از سویی واشنگتن بهانه ای برای خروج مجدد از توافق نداشته بود و در منافع ایران شریک شود . البته غیر از این مورد ٬ایران خواهان لغو تحریم ها و عادی سازی مبادلات مالی و تجاری با جهان ٬ جذب سرمایه گذاری در ایران در بخش های نفت و گاز و برق نیز شده است. رایزنی ایران  با روسیه و چین بعنوان دو متحد مهم و اصلی جمهوری اسلامی در نظام بین الملل که هر دو با ایران توافق نامه راهبردی ۲۵ ساله امضا کرده اند و در شورای امنیت سازمان ملل حق رای وتو هستند فقط به همراهی انها با مذاکرات ایران و امریکا مربوط نیست . این دوکشور از دو ماه بعد که پرونده ایران در شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی میزان پایبندی به توافق برجام گشوده می شود نقش مهم و اساسی دارند و می توانند اهرم فشار امریکا و اروپا را علیه ایران کم اثر کنند و مانع اجرای مکانیسم ماشه شوند.

نکته مهم اخر اینکه برخی گزار شها و تحلیل های غیر رسمی حاکی است امریکا در مذاکره با ایران هدف بزرگتری را در خاورمیانه دنبال می کند و ان هم ایجاد بازار بزرگی برای اقتصاد امریکاست که سالها بخاطر بلند پروازی های سیاسی و نظامی امریکا فراموش شده بود و البته ایران هم مانع اصلی ان بود. امریکا اگر بتواند با ایران به توافق دست یابد راه توسعه بازار منطقه را به روی سرمایه گذاران و تجار امریکایی را می گشاید و این سیاست بطور منطقی روی منافع چین و روسیه اثر منفی خواهد گذاشت و بسیار طبیعی است که مسکو و بویژه پکن که با امریکا در یک جنگ تجاری هم قرار دارد از این طرح احتمالی واشنگتن نگرانی های جدی داشته باشند . اما ایران ضمن اینکه منافع متحدین روسی و چینی خود را در نظر دارد بعد از سالها کشمکش با امریکا به این نتیجه رسیده که سیاست رو به شرق به تنهایی نمی تواند منافع  ایران را تامین کند  وسیاست همکاری با شرق زمانی اثر گذار است که همراه با تنش زدایی با غرب بویژه امریکا باشد. در انتها باید یاداوری کنم با وجود همه خوش بینی ها به توافق احتمالی ایران و امریکا هنوز عوامل تهدید کننده ای بویژه از جانب اسراییل وجود دارد که این روند را کاملا مغایر با منافع و امنیت خود می داندو این نگرانی انقدر جدی است که شاهزاده بن سلمان ولیعهد عربستان در اقدامی بی سابقه خواستار اتحاد کشورهای جهان برای جلوگیری از احتمال جنگ افروزی اسراییل علیه ایران شد .موضعی که با استقبال وسیع در ایران مواجه شد.