امیر دبیری مهر
تا قبل از جنگ ۱۲ روزه اسراییل علیه ایران ٬ به مدت ۱۴ سال پادشاهی عمان نقش میانجی را بین ایران وامریکا بازی کرد و پنج دور مذاکرات ایران و امریکا تا قبل از جنگ نیز با وساطت دولت عمان و با حضور وزیر امور خارجه این کشور برگزار شد.
اما با حمله اسراییل به ایران وسپس مشارکت امریکا در این حمله و تخریب تاسیسات هسته ای ایران ٬ این مذاکرات با میانجیگری عمان عملا پایان یافت .
دردور اول ریاست جمهوری ترامپ ٬ امریکا از امارات و ژاپن خواسته بود بعنوان واسطه با ایران درباره مسایل مورد اختلافی گفتگو کنند اما این ایده با مخالفت رهبر ایران مواجه و به نتیجه نرسید. ایت الله خامنه ای در دیدار با نخست وزیر ژاپن گفت ترامپ را لایق پاسخ دادن نمی داند و تهران پیشنهاد میانجیگری امارات را نیز بخاطر عادی سازی رابطه امارات و اسراییل نپذیرفت و انور قرقاش مقام عالی رتبه اماراتی که حامل پیام ترامپ به تهران بود بدون دستیابی به نتیجه مشخص به کشورش برگشت.
اما در جریان جنگ ایران و اسراییل و تشدید درگیری ها و احتمال سرایت ان به دیگر کشورها گفته شد عربستان سعودی و شخص محمد بن سلمان ولیعهد عربستان نقش موثری درکاهش شعله های جنگ و توقف آن ایفا کرد. برخی اخبار تایید نشده و غیر رسمی حاکی است در همان روزها محمد بن سلمان در تماس با ترامپ از گسترش شعله های جنگ بین ایران و اسراییل درمنطقه ابراز نگرانی کرده و خواستار مداخله ترامپ برای توقف جنگ شده بود و این درخواست در ورود جدی ترامپ و توقف جنگ بین ایران و اسراییل نقش موثری ایفا کرد.حتی گفته می شود هشدار پاکستان در خصوص پرهیز ایران از گسترش درگیری نظامی همسو با سیاستهای ریاض بوده است .
بعد از پایان جنگ نیز عربستان تلاش کرده جلو ایجاد تنش های مجدد در منطقه را بگیرد و برای این هدف روابط خود با ایران وامریکا را توسعه داده و با تهران و واشنگتن در تماس بوده است . بن سلمان قبل از سفر به واشنگتن نامه ای از مسعود پزشکیان رییس جمهور ایران دریافت کرده است . هر چند درباره مضمون این نامه اطلاعات مهمی در دست نیست اما می توان حدس زد این نامه درباره روابط ایران و امریکا و اتش بس در غزه باشد و درخواست ایران برای ایفای نقش فعال تر ریاض در برقراری صلح در خاورمیانه باشد.
برهمین اساس ترامپ دردیدار با بن سلمان در امریکا باوجودی که مجددا از حملات آمریکا علیه تأسیسات هستهای ایران دفاع کرده
اما مدعی شده تهران به دنبال یک راهحل دیپلماتیک با واشنگتن است. شاید منظور ترامپ تبادل پیام های محرمانه بین تهران و واشنگتن درهفته های اخیر باشد.
ترامپ در این دیدار تصریح کرد : ایران واقعا می خواهد توافق کند. آنها به شدت خواستار دستیابی به توافق هستند. من کاملا استقبال می کنم. ما در حال گفتگو با آنها هستیم و فرآیند آن را شروع کرده ایم. خوب است که با ایران به توافق برسیم. می توانستیم قبل از جنگ این کار را انجام بدهیم اما نشد. اما ایرانی ها خیلی تمایل دارند آنها در حرف چیز دیگری می گویند اما خیلی مایلند که به یک توافق برسند.
اما مهمتر از سخنان ترامپ موضع بن سلمان است شاهزاده محمدبن سلمان گفت که عربستان سعودی از توافق آمریکا و ایران حمایت خواهد کرد.
او به خبرنگاران گفت: «ما تمام تلاش خود را برای کمک به دستیابی به توافق بین ایالات متحده آمریکا و ایران انجام خواهیم داد و معتقدیم که برای آینده ایران خوب است که یک توافق خوب داشته باشیم که منطقه و جهان و ایالات متحده آمریکا را راضی کند.
همزمان با این اظهارات برخی دیپلماتها و صاحب نظران در ایران نیز می بعد از جنگ ۱۲ روزه و حملات شدید موشکی ایران به اسراییل زمینه بهبود روابط تهران و کشورهای عربی خیلی بیشتر از گذشته فراهم شده زیرا کشورهای عربی از اینکه ایران به اسراییل ضربات نظامی کوبنده ای وارد کرده خرسند هستند و همین فضا می تواند نقش انها بویژه عربستان را برای ایفای نقش میانجی با امریکا پر رنگ تر از گذشته کند.
در حال حاضر در ظاهر و در مواضع رسمی وعلنی ٬در مقامات ایرانی نسبت به امریکا هیچ نشانه ای از تمایل به توافق و گفتگو مشاهده نمی شود بویژه که اخیرا ترامپ مدعی شد فرمان حملات اسراییل به ایران در دستان او بوده و برهمین اساس وزیر امور خارجه ایران در نامه ای به دبیرکل سازمان ملل با استناد به همین سخنان درخواست پرداخت غرامت جنگ از جانب امریکا شده است .
اما انچه را که نمی توان انکار کرد این است که هر چند گاهی سیاست مداران در پشت تریبون های رسمی برای هم خط و نشان می کشند
اما ایران و امریکا و عربستان و دیگر کشور های عربی هیچ تمایلی به تشدید تنش های نظامی و امنیتی بویژه اغاز جنگ مجدد در خاورمیانه ندارند و این دیدار و سفرهای دیپلماتیک به همین منظور انجام می شود.