عضو هیات علمی موسسه پژوهشی اندیشه و قلم
هر سال رییس جمهور و اعضای هیات دولت در هفته اخر ماه اکتبر با ایت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی دیدار می کنند و برای نخستین در ۳۶ سال گذشته این دیدار در هفته دوم ماه سپتامبربرگزار شد که دلیل ان ملاحظات امنیتی مربوط به حفاظت از رهبری در دوره پس از جنگ ۱۲ روزه اسراییل است. اما مهمتر از زمان دیدار برخی موضوعاتی بود که در سخنان رهبر ایران وجود داشت که از ان می توان خط مشی جمهوری اسلامی را در ماههای اینده پیش بینی کرد.
یکی از مهمترین محورها سخنان رهبری تاکید رذخیره سازی کالاهای اساسی مورد نیاز مردم با توجه به شرایط مخاطره امیز اینده است . ایت الله خامنه ای بطور مشخص از احتمال جنگ مجدد یا تشدید تحریم ها در پی اجرای مکانیسم ماشه سخن نگفت اما کاملا مشخص بود که منظور اواز شرایط مخاطره امیز همین دو تهدید است که بالای سر ایران است . به عبارت دیگر از نظر بالاترین مقام تصمیم گیر در جمهوری اسلامی
احتمال جنگ مجدد و تشدید تحریم های سازمان ملل علیه ایران در هفته ای اتی وجود دارد و دولت در ایران باید خود را برای این شرایط اماده کند. بویژه که او از دولت خواست کارها و برنامه های خود را بدون توجه و اتکا به منابع و تحولات خارجی پیش ببرد . اشاره ایت الله خامنه ای به کسانی است که در ایران معتقدند ایران بدون بهبود رابطه با امریکا و لغو کامل تحریم ها و جذب سرمایه گذار خارجی نمی تواند برنامه های توسعه را اجرا کند و به رشد اقتصادی دست پیدا کند. این افراد معتقدند با روند کنونی مشکلاتی مانند کمبود برق در تابستان و کمبود گاز در زمستان در سالهای اینده نیز ادامه خواهد یافت و این کمبودها هم موجب نارضایتی عمومی شده و هم به چرخه تولید و صنعت در ایران لطمه جدی وارد می کند.
یکی دیگر از سخنان رهبر ایران که مورد توجه رسانه ها و تحلیل گران قرار گرفت این بود که او
وضعیت «نه جنگ ٬ نه صلح» را القای دشمن و و وضعیت تحمیلی و برای ایران نامناسب و زیانبار دانست و از دولت خواست کارهایش را موکول به این وضعیت نکند و با تلاش مضاعف به نیازهای اساسی مردم بویژه تامین با ثبات کالاهای اساسی و تامین انٰرژی مورد نیاز واحدهای تولیدی اقدام کند. برخی از منتقدان جمهوری اسلامی این سخنان ایت الله خامنه ای را نقطه مقابل مواضع گذشته او می دانند که می گفت با امریکا مذاکره نخواهد کرد و جلو اغاز جنگ را هم خواهد گرفت اما بر خلاف پیش بینی او جنگ ۱۲ روزه اسراییل علیه ایران زمانی اغاز شد که ایران با امریکا در حال مذاکره بود.
رهبرایران همچنین در این سخنرانی اسراییل را منفورترین رژیم جهان خواند که با پشتیبانی امریکا جنایت می کند اما او از حمله مستقیم به دولت امریکا و ترامپ پرهیز کرد و حتی در جمله ای که کمتر ازاو شنیده شده از امریکا بعنوان قدرتی بزرگ نام برد که در آن هیچ شکی نیست . این لحن و ادبیات نشان می دهد ایت الله خامنه ای نمی خواهد در شرایط کنونی باب مذاکره با واشنگتن بسته بماند. گفتنی است مذاکره و توافق با امریکا یکی از شروط کشورهای اروپایی برای پرهیز از اجرای مکانیسم ماشه است .
بخش دیگری از سخنان رهبری هشدار تلویحی به رییس جمهور و وزیران و مقامات ایرانی بود که در تریبونهای عمومی راوی ضعفهای ایران نباشند و از نقاط قوت وقدرت ایران بگویند. اشاره رهبری به سخنان یک ماه اخیر مسعود پزشکیان است که چند بار ازکسری بودجه و ناترازی انٰرژی و کمبود اب و برق سخن گفته و تغییر در برخی سیاست های کشور را ضروری خوانده بود. همان زمان هم مخالفین سیاسی دولت پزشکیان سخنان اورا خلاف مصالح ملی و موجب امیدواری دشمنان جمهوری اسلامی خوانده بودند. رهبر ایران نه تنها مقامات رسمی بلکه روزنامه نگاران و نویسندگان ایرانی را نیز از بیان حرفهایی که به ضرر کشور است نهی کرد و از انها خواست که راوی ضعفهای جمهوری اسلامی نباشند و بیشتر روی عناصر قدرت ملی ایران تمرکز کنند.
ایت الله خامنه ای در اخرین محور مهم سخنان خود تحقق اهداف، معارف و شرایع اسلامی را فلسفه تشکیل نظام جمهوری اسلامی خواندو گفت :نظر امام خمینی همین بود و اگر کسی چیز دیگری بگوید، خلاف گفته است.این تاکید او بطور سربسته پاسخی به روشنفکران و منتقدینی است که سالهاست می گویند جمهوری اسلامی باید یک نظام سیاسی متعارف باشد و نباید به خاطر اهداف ایدئولوژیک دست به ماجرا جویی بزند و با دیگر کشورها دچار اختلاف و تنش شود. بعد از جنگ ۱۲ روزه اخیر این مواضع در رسانه ها و شبکه های اجتماعی بسیار تکرار شده است .
در مجموع از سخنان ایت الله خامنه ای می توان اینطور استنباط کرد که او با هدف توافق با غرب قصد عقب نشینی در برابر خواسته های امریکا و اسراییل را ندارد و تغییرات اساسی در سیاستهای داخلی و خارجی ایران نیز در دستور کار نظام سیاسی نیست و دغدعه اصلی او این است که کشور بتواند از وضعیت نیمه بحرانی کنونی به گونه ای عبور کند که فقط اسباب نارضایتی مردم و اعتراضات داخلی به بهانه های اقتصادی و معیشتی فراهم نشود.