Skip to content

 

امیر دبیری مهر

نمایندگان بریتانیا و فرانسه و المان  در سازمان ملل روز جمعه ۲۹ اوت یک روز پس از آغاز روند ۳۰ روزه برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در بیانیه‌ای مشترک پیشنهاد کردند که اعمال دوباره تحریم‌ها که به آن «بازگشت فوری تحریم‌ها» یا «اسنپ‌بک» گفته می‌شود می‌تواند تا شش ماه به تعویق بیافتد، به شرط اینکه:

ایران به بازرسان هسته‌ای سازمان ملل اجازه دسترسی بدهد، نگرانی‌ها درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را رفع کند و وارد گفت‌وگو با ایالات متحده شود.

اما امیرسعید ایروانی، نماینده ایران در سازمان ملل یک روز بعد اعلام کرد که «ایران به دیپلماسی متعهد است اما زیر فشار تهدیدها مذاکره نخواهد کرد.» وی اقدام کشورهای اروپایی برای فعال کردن مکانیزم بازگشت فوری تحریم‌ها را نقض تعهدات بین‌المللی خواند.

بر این اساس اگر ایران تا پایان ماه سپتامبر شروط سه کشور اروپایی را نپذیرد ایده بازگشت  تحریم های سازمان ملل در دستور کار شورای امنیت سازمان ملل قرار می گیرد. از ۱۵ عضو شورای امنیت در حال حاضر روسیه و چین و پاکستان و الجزایر به نفع ایران و ۷ کشور  یعنی بریتانیا فرانسه اسلوونی دانمارک یونان  لتونی و امریکا علیه ایران رای خواهند داد اما رای  کشورهایی  مانند  گویان کره جنوبی سیرالیون و پاناما  معلوم نیست .

به گفته یک مقام ایرانی به النهار که خواست نامش فاش نشودامریکا بعد از جنگ ۱۲ روزه اسراییل علیه ایران تمایلی برای مذاکره با ایران نشان نداده. این بدین معناست که احتمال بازگشت تحریم ها علیه ایران بالاست .

همین مساله در ایران اختلافات در باره برنامه راهبردی جامع اقدام مشترک Joint Comprehensive Plan of Action

که در ایران با عنوان برجام یا توافق هسته ای ایران و غرب نامیده می شود را بالا برده و اختلافات موافقان و مخالفان ان را تشدید و این سوژه را به مهمترین موضوع رسانه ها و شبکه های اجتماعی ایران تبدیل کرده است .

مخالفین برجام که بیشتر طرفداران وحامیان سعید جلیلی رقیب مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری هستند نوک پیکان اتهامات خود را متوجه حسن روحانی و محمد جواد ظریف کرده و می گویند  برجام توافق نامه خوبی برای ایران نبوده و مقامات ایرانی نباید ۱۰ سال پیش می پذیرفتند امکان  بازگشت تحریم ها یا اسنپ بک در ان گنجانده شود.

انها  ظریف و روحانی را سیاستمداران غرب گرا و خائن خوانده و می گویند برجام یک قرارداد استعماری بوده و وظریف را مورد نقد جدی قرار می دهند که چرا در ۱۰ سال پیش وجود مکانیسم ماشه را انکار کرده بود.

حتی برخی کاربران فضای مجازی به کنایه می گویند باید جواد ظریف ۷۵ سکه طلایی را که برای توافق برجام بعنوان پاداش دریافت کرده پس دهد! محاکمه شود.

علی اکبر صالحی وزیر اسبق امور خارجه که ان زمان بعنوان رییس سازمان انرژی اتمی ایران در مذاکرات حضور داشت نیز در مصاحبه ای اعلام کرده در سال ۲۰۱۵ که مذاکرات ایران و کشورهای موسوم به ۵+۱ در جریان بود روسیه مخالف گنجاندن اسنپ بک در برجام بوده اما به ان توجه نشده است .

 

اما موافقین می گویند برجام قرارداد خوب و راستای منافع ایران بوده که توانسته در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل  در سال ۲۰۱۵ همه قطعنامه های ۱۷۳۷ و ۱۷۴۷و ۱۸۰۳ و ۱۸۳۵ و ۱۹۲۹شورای امنیت سامان ملل علیه ایران را که  بین سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ علیه ایران تصویب شده بود را  یکجا لغو کند  و ۱۰ سال کشور را در وضعیت عادی قرار دهد .

انها می گویند اگر برجام نبود معلوم نبود در ۱۰ سال گذشته تحریم های جهانی علیه ایران چه پیامدهای زیانبار اقتصادی و سیاسی داشت ؟ موافقین برجام همچنین می گویند همان کسانی که درگذشته قطعنامه های سازمان ملل را بی اهمیت می خواندند و باعث صدور انها شدند و با توافق جامع هسته ای با غرب مخالف بودند امروز از بازگشت مکانیسم ماشه خوشحال هستند و همه مشکلات کشور را ناشی از توافق نامه برجام می دانند.اشاره موافقین برجام به محمود احمدی نژاد و سعید جلیلی است که  قطعنامه های سازمان ملل در زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد و مسوولیت  جلیلی بر شورای عالی امنیت ملی صادر شد. این گروه می گویند اسنپ بک در بدترین حالت ایران را به دورانی  باز می گرداند که سعید جلیلی با غرب مذاکرات بی فایده می کرد و بجای پیگیری منافع ملی سیاست مداران غربی را موعظه اخلاقی می کرد. مسعود پزشکیان رییس جمهور ایران نیز اخیرا گفت مخالفان برجام حق ندارند نگران اسنپ بک باشند زیرا هدف اسنپ بک وضعیتی است که مخالفان درگذشته کشور را در ان قرار داده بودند.

در عین حال عده ای نیز در ایران می گویند با توجه به اینکه بیشتر تحریم ها علیه ایران تحریم های یکجانبه امریکاست اسنپ بک تغییرزیادی در مبادلات مالی و تجاری ایران ایجاد نمی کند زیرا در ۱۰ سال گذشته ایران سازو کارهای فراوانی را برای خنثی سازی تحریم های بکار گرفته است .مطرح شدن نام بابک زنجانی در این روزها در همین راستا تحلیل می شود  بابک زنجانی تاجری است که در زمان اعمال تحریم های سازمان ملل٬ نفت ایران را می فروخت و بابت ان کارمزد زیادی دریافت می کرد و از این طریق به ثروت افسانه ای حدود ۵۰ میلیارد دلار دست یافت. او سپس به اتهام فساد مالی محاکمه و ۱۰ سال زندان بود اما اخیرا دوباره فعال و در رسانه های حضور پررنگی دارد و علیه رییس بانکر مرکزی ایران خط و نشان می کشد و او را متهم به گران فروشی طلاو ارز می کند.

این اختلاف نظر های سیاسی در حالی در ایران بالا گرفته است که بسیاری معتقدند در شرایطی که احتمال جنگ مجدد اسراییل علیه ایران وجود داد حفظ وحدت و یکپارچگی برای کشور ضروری است و اگرمکانیسم ماشه تا یک ماه دیگر  اجرا شود ضروری است همه نیروهای سیاسی در ایران برای حل این مشکل یک صدا شوند وافزایش  اختلاف و منازعه سیاسی و متهم کردن طرفین به خیانت و خطا هیچ مشکلی را حل نمی کند.

نکته ای که مسعود پزشکیان رییس جمهور ایران چند شب پیش و در هفته بزرگداشت دولت در ایران  گفت و اینکه او بیشتر از اسنپ بک نگران اختلافات داخلی در ایران است .