منبع : روزنامه النهار چاپ بیروت
نوشته : امیر دبیری مهر
بعد از سفر عباس عراقچی وزیرخارجه ایران به روسیه و ارایه پیام مکتوب ایت الله خامنه ای به ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه ٬ دقیقا چند روز قبل از دور دوم مذاکرات ایران و امریکا در رم پایتخت ایتالیا ٬این پرسش مهم ایجاد شد که این پیام چه بوده ؟ کاظم جلالی سفیر ایران در مسکو اعلام کرده در این پیام ایران به روسیه اطمینان داده که توافق احتمالی با امریکا تاثیری بر روابط خوب تهران – مسکو نخواهد داشت .امروز هم وزیر خارجه ایران به پکن می رود تا نگرانی های چین را از احتمال توافق تهران- واشنگتن کم کند . این تحرکات دیپلماتیک نشان می دهد ایران و امریکا به چارچوب کلی توافق نزدیک شده اند و وزیر امور خارجه عمان هم بعنوان واسطه و میزبان مذاکرات بر این اساس اعلام کرده روند مذاکرات بهتر از پیش بینی ها به پیش می رود. جمهوری اسلامی در داخل ایران هم سیاست رفع نگرانی و کاهش مخالفت و سنگ اندازی های احتمالی بر روند مذاکرات را به پیش می برد . نمایندگان تندرو مجلس در هفته اخیر یا سکوت پیشه کردند یا اظهاراتی همسو با مذاکرات داشته اند. امامان جمعه درسراسر ایران که تا دو ماه قبل علیه هر گونه مذاکره با امریکا مواضع شدیدی اتخاذ می کردند در هفته گذشته با استناد به ایات و روایات مذهبی گفتگو و صلح و مدارا را لازم و به مصلحت جامعه اسلامی دانستند. همه این رخدادها نشان می دهد ایران به توافق با امریکا نزدیک شده است . توافق تهران و واشنگتن مبنی بر برگزاری جلسات کارشناسی در روز چهارشنبه ۲۳ اوریل در مسقط نشان می دهد در دو دور مذاکره مقامات عالی دو کشور در مسقط و رم ٬درکلیات تفاهم ایجاد شده و نیاز به بررسی کارشناسی دارد. برخی منابع می گویند امریکا با غنی سازی اورانیوم در ایران برای فعالیت های صلح امیز هسته ای در سطح ۷/۳ درصد موافق کرده است اما نکته جالب اینجاست که گفته می شودایران پیشنهاد داده امریکا در حوزه صنایع هسته ای ایران سرمایه گذاری کند تا هم نگرانی های واشنگتن از دستیابی ایران به بمب اتم رفع شود و از سویی واشنگتن بهانه ای برای خروج مجدد از توافق نداشته بود و در منافع ایران شریک شود . البته غیر از این مورد ٬ایران خواهان لغو تحریم ها و عادی سازی مبادلات مالی و تجاری با جهان ٬ جذب سرمایه گذاری در ایران در بخش های نفت و گاز و برق نیز شده است. رایزنی ایران با روسیه و چین بعنوان دو متحد مهم و اصلی جمهوری اسلامی در نظام بین الملل که هر دو با ایران توافق نامه راهبردی ۲۵ ساله امضا کرده اند و در شورای امنیت سازمان ملل حق رای وتو هستند فقط به همراهی انها با مذاکرات ایران و امریکا مربوط نیست . این دوکشور از دو ماه بعد که پرونده ایران در شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی میزان پایبندی به توافق برجام گشوده می شود نقش مهم و اساسی دارند و می توانند اهرم فشار امریکا و اروپا را علیه ایران کم اثر کنند و مانع اجرای مکانیسم ماشه شوند.
نکته مهم اخر اینکه برخی گزار شها و تحلیل های غیر رسمی حاکی است امریکا در مذاکره با ایران هدف بزرگتری را در خاورمیانه دنبال می کند و ان هم ایجاد بازار بزرگی برای اقتصاد امریکاست که سالها بخاطر بلند پروازی های سیاسی و نظامی امریکا فراموش شده بود و البته ایران هم مانع اصلی ان بود. امریکا اگر بتواند با ایران به توافق دست یابد راه توسعه بازار منطقه را به روی سرمایه گذاران و تجار امریکایی را می گشاید و این سیاست بطور منطقی روی منافع چین و روسیه اثر منفی خواهد گذاشت و بسیار طبیعی است که مسکو و بویژه پکن که با امریکا در یک جنگ تجاری هم قرار دارد از این طرح احتمالی واشنگتن نگرانی های جدی داشته باشند . اما ایران ضمن اینکه منافع متحدین روسی و چینی خود را در نظر دارد بعد از سالها کشمکش با امریکا به این نتیجه رسیده که سیاست رو به شرق به تنهایی نمی تواند منافع ایران را تامین کند وسیاست همکاری با شرق زمانی اثر گذار است که همراه با تنش زدایی با غرب بویژه امریکا باشد. در انتها باید یاداوری کنم با وجود همه خوش بینی ها به توافق احتمالی ایران و امریکا هنوز عوامل تهدید کننده ای بویژه از جانب اسراییل وجود دارد که این روند را کاملا مغایر با منافع و امنیت خود می داندو این نگرانی انقدر جدی است که شاهزاده بن سلمان ولیعهد عربستان در اقدامی بی سابقه خواستار اتحاد کشورهای جهان برای جلوگیری از احتمال جنگ افروزی اسراییل علیه ایران شد .موضعی که با استقبال وسیع در ایران مواجه شد.