پس از انتشار چند گزارش در رسانه‌ها، از جمله وال‌استریت ژورنال، مبنی بر اینکه آمریکا و اسرائیل در حال رایزنی درباره حمله احتمالی به تأسیسات هسته‌ای ایران هستند و تنها چند روز مانده به مراسم تحلیف دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور جدید آمریکا، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در دو هفته متوالی سه مانور بزرگ نظامی را اجرا کردند. این اقدامات با هدف ایجاد بازدارندگی در برابر دشمن و نمایش آمادگی نیروهای نظامی ایران برای مقابله با هرگونه تهدید احتمالی انجام شد.
نوع و ابعاد مانورهای نظامی ایران در چند روز اخیر، که دقیقاً و مشخصاً متناسب با تهدیدهای اسرائیل و آمریکا طراحی شده بود، شامل سه بخش اصلی بود:
- نمایش آمادگی کامل پدافند هوایی: برای مقابله با حمله احتمالی به تأسیسات هسته‌ای ایران در نطنز و فردو.
- رونمایی از شهر موشکی زیرزمینی: به‌منظور تقویت توان حمله احتمالی به اسرائیل.
- مقابله با آشوب‌های خیابانی: علیه جمهوری اسلامی با سازماندهی ۱۱۰ هزار نیروی بسیجی.
پس از ضربات سنگین حماس و حزب‌الله و فروپاشی حکومت بشار اسد، برخی از مخالفین جمهوری اسلامی ایران اعلام کردند که پس از سوریه نوبت ایران است که سرنگون شود. اما آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، در چند سخنرانی متوالی در پاسخ به این مواضع تأکید کرد که ملت ایران به هرگونه اقدام علیه جمهوری اسلامی، چه از خارج و چه از داخل، پاسخی دندان‌شکن خواهد داد. اجرای این مانورها، به‌ویژه مانور ۱۱۰ هزار بسیجی در تهران، در همین چارچوب تحلیل می‌شود.
در یکی از مراحل این مانور نظامی، روز جمعه ۱۱ ژانویه، برای نخستین بار تصاویری از شهر جدید موشکی سپاه منتشر شد. بخشی از عملیات‌های موشکی علیه اسرائیل تحت عنوان «وعده صادق ۱ و ۲» در سال گذشته با استفاده از این پایگاه موشکی زیرزمینی اجرا شد. در دو عملیات اخیر، موشک‌های همین پایگاه توانستند پایگاه صهیونیستی نواتیم در اسرائیل، که محل استقرار جنگنده‌های پیشرفته «اف-۳۵» است، را هدف قرار دهند.
در بخش دیگری از این مانورها، با هدف دفاع از سایت هسته‌ای نطنز، سامانه موشکی پدافندی و پهپاد پرسه‌زن معروف به «۳۵۸» با موفقیت شلیک شد. تاکنون سپاه به دلایل امنیتی، اطلاعات دقیقی از مشخصات و توان این موشک پدافندی ارائه نکرده است.
پس از دو حمله موشکی ایران به اسرائیل در سال گذشته، اسرائیل در آخرین حمله هوایی خود به ایران مدعی شد که به سامانه پدافند هوایی ایران آسیب جدی وارد کرده است. برخی منابع غربی نیز این ادعا را تأیید کردند. با این حال، فرمانده پدافند هوایی ایران، این آسیب را بسیار محدود توصیف کرد. رونمایی از برخی تجهیزات جدید نیز پاسخی به ادعاهای اسرائیلی‌ها بود. به‌عنوان نمونه، در این رزمایش، سامانه «۹ دی» سپاه نیز آزمایش شد. این سامانه قادر است در کمتر از ۱۵ ثانیه، بمب سنگرشکن رها شده از جنگنده دشمن را رهگیری کرده و در فاصله ۱۷ کیلومتری منهدم کند. به گفته مقامات سپاه، این سامانه می‌تواند علیه بمب‌های بالدار، بمب‌های هوشمند، بمب‌های سنگرشکن و موشک‌های کروز به‌کار گرفته شود.
مقامات نظامی جمهوری اسلامی ایران همچنین اعلام کرده‌اند که در آینده نزدیک، سامانه دفاع ضدبالستیک ساخت ایران را نیز آزمایش خواهند کرد که می‌تواند معادلات نظامی دشمنان ایران را بر هم بزند.
در این رزمایش، جدیدترین پهپاد پرسه‌زن انتحاری با نام «رضوان» نیز رونمایی و عملیاتی شد. پهپاد رضوان ۲۰ کیلومتر برد داشته و مدت زمان پرواز آن بیست دقیقه است. دوربینی که در جلوی این پهپاد تعبیه شده است، پس از پرتاب از لانچر استوانه‌ای شکل خود، تصاویر را به کاربر ارسال کرده و امکان انتخاب هدف موردنظر و حمله به آن را فراهم می‌کند.
مقامات جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده‌اند که این رزمایش‌ها، بر اساس برنامه‌های از پیش تعیین‌شده، تا دو ماه آینده ادامه خواهد داشت.
گفته می‌شود این مانورها با این وسعت و در این مقطع زمانی برگزار شده است تا قدرت دفاعی ایران را برای مذاکرات احتمالی با دولت ترامپ در ماه‌های آینده به نمایش بگذارد. ایران امیدوار است با نشان دادن توانمندی‌های دفاعی خود، در مذاکرات از واشنگتن امتیازات بیشتری بگیرد و امتیازات کمتری بدهد.
- منبع: روزنامه النهار، چاپ بیروت
- نویسنده: امیر دبیری مهر