إیران وأمیرکا: قاب قوسین أو أدنى من اتفاق
بعد از چند دور مذاکرات ایران و امریکا با وساطت عمان در دو ماه گذشته انتشار اخبار و گزارش هایی در هفته اخیر نشان می دهد تهران و واشنگتن به توافق هسته ای نزدیک شده اند.
روزنامه وال استریت ژورنال که به مقامات رسمی امریکا نزدیک است در خبری مدعی شده کاخ سفید به نهادهای دولتی ایالات متحده دستور داده تا فعالیتهای جدید علیه تهران را متوقف کنند اما از جزییات این دستور خبری منتشر نشده . ایران بارها اعلام کرده بود رفع تحریم های اقتصادی اصلی ترین شریط ایران برای توافق با امریکاست و این خبر می تواند تهران را به توافق با امریکا متمایل کند. بویژه که در هفته گذشته انتشار اخباری مبنی بر درخواست امریکا از ایران برای توقف کامل غنی سازی اورانیوم ٬ نگرانی ها درباره شکست مذاکرات را افزایش داد. ایران بارها اعلام کرد به هیچ وجه حاضر به توقف غنی سازی اورانیوم و تعطیلی فعالیتهای هسته ای خود نیست . بعد از واکنش صریح مقامات ایرانی علیه پیشنهاد امریکا ٬برخی گزارش ها حاکی است پیشنهاد امریکا که بطور مکتوب از سوی استیو ویتکاف نماینده ترامپ رییس جمهور امریکابه ایران داده شده شامل سه بخش اساسی است :
- توقف موقت غنی سازی اوانیوم به مدت ۶ ماه برای اعتماد افزایی
- تشدید بازرسی های امریکا و اژانس از تاسیسات هسته ای ایران
۳- تشکیل کنسرسیومی مشترک با حضور ایران و امریکا و عربستان و احتمالا امارات برای غنی سازی اورانیوم
ایران هنوز به این پیشنهاد پاسخ نداده . هرچند به نقل از فردی که نخواسته نامش فاش شود اعلام شده ایران با پیشنهاد کتبی امریکا موافق نیست .پیشنهادهای ارسالی از سوی امریکا به ایران در کمیته ای که ایت الله خامنه ای تشکیل داده طرح وبررسی و برای صمیم گیری به رهبر ایران ارجاع می شود. مسوولیت این کمیته با علی شمخانی مشاورسیاسی رهبری ودبیر سابق شورای عالی امنیت ملی است .همزمان با این اخبار سه گزارش دیگر نشان داد احتمال حصول توافق تهران – واشنگتن بالاست که موجب شده مخالفان توافق فعال شوند.
اول ادعای سازمان امنیت اتریش که مدعی شد به اسنادی دست پیدا کرده که نشان می دهد ایران در صدد ساخت بمب اتم است حدس زده می شود این ادعای اتریش مبتنی بر اطلاعاتی است که سازمان مجاهدین خلق مهمترین گروه تروریستی مخالف جمهوری اسلامی به انها ارایه شده.
۲۳ سال پیش هم این سازمان توانست جنجال هسته ای علیه ایران برپا کند .اما این بار و از انجا که امریکا نمی خواهد روند مذاکرات با ایران اسیب ببیند این دست ادعاها چندان مورد اعتنا واقع نمی شودو ادعای سازمان اطلاعات اتریش جدی گرفته نشد.
دوم اینکه شنبه گذشته اژانس بین الملی انرژی اتمی نیز در گزارشی اعلام کرد ایران در ماههای گذشته نه تنها غنی سازی خود راا کاهش نداده بلکه حدود ۱۰۰ کیلو بر ذخایر اوارانیوم غنی شده خود افزوده و در حال حاضر ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد در اختیار دارد . کارشناسان هسته ای می گویند اگر درصد غنی سازی این مقدار اورانیوم از ۶۰ به ۹۰ درصد افزایش یابد می توان با ان ۹ بمب اتمی ساخت.
ایران این گزارش را سیاسی و غیر واقعی خواند اما نکته جالب واکنش امریکاست که برخلاف گذشته اعلام کرده در صورت صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام با ان مخالفت خواهدکرد زیرا صدور قطعنامه بر روند مذاکرات اسیب وارد خواهد کرد.
و سوم واکنش اسراییل بعنوان مهمترین مخالف توافق احتمالی ایران و امریکاست . دفتر نخست‌وزیر اسرائیل روز شنبه اعلام کرد گزارش جدید آژانس هشداری آشکار است مبنی بر اینکه ایران کاملاً مصمم به تکمیل برنامه سلاح‌های هسته‌ای خود است همزمان برخی گزارش های تایید نشده نیز از احتمال اقدام نظامی یکجانبه اسراییل علیه ایران در روزهای اینده خبر می دهند تا جلو هر گونه توافق گرفته شود. هفته گذشته ترامپ هفته پیش مدعی شده بود تا حالا جلو حمله اسراییل به ایران را گرفته است .
اروپایی ها هنوز نسبت به گزارش اخیر اژانس واکنش رسمی نشان ندادند و احتمالا با توجه به موضع امریکا و تشدید درگیری های بین اوکراین و روسیه تلاش می کنند محطاطانه رفتار کنند.
اما بطور کلی همه این رخدادها نشان می دهد ایران و امریکا به یک توافق درباره مسایل هسته ای نزدیک شده اند و همین مساله می تواند روزهای اینده را مستعد اتفاقات غیر منتظره کند . فراموش نکنیم این توافق مخالفان مهمی دارد که بیکار نخواهند نشست.
بعد بضع جولات من المحادثات بین ایران وأمریکا بوساطه سلطنه عمان على مدار الشهرین الماضیین، تشیر الأخبار والتقاریر التی نُشرت خلال الأسابیع الأخیره إلى أن طهران وواشنطن أصبحتا قاب قوسین أو أدنى من الاتفاق.
وقالت صحیفه “وول ستریت جورنال” القریبه من السلطات الرسمیه الأمریکیه أن البیت الأبیض أوعز للمؤسسات الحکومیه بالولایات المتحده بوقف الأنشطه الجدیده المناهضه لایران، لکنها لم تعط مزیدا من التفاصیل. وقد أعلنت ایران مرارا أن رفع العقوبات الاقتصادیه عنها، یمثل الشرط الأساس للاتفاق مع أمریکا، وهذا النبأ یمکن أن یشکل حافزا لطهران للتحرک باتجاه التوافق مع أمریکا. لا سیما وأن الأخبار التی بُثّت خلال الأسبوع الماضی حول طلب أمریکا من ایران بوقف تخصیب الیورانیوم بشکل کامل، زادت من المخاوف بشأن انهیار المفاوضات. وأکدت طهران مرارا أنها غیر جاهزه بأی حال من الأحوال لوقف التخصیب وتفکیک أنشطتها النوویه. وفی أعقاب الرد الایرانی الصریح على الاقتراح الأمریکی، تشیر بعض التقاریر إلى أن المقترح الأمریکی الذی سلّمه مبعوث ترامب للشرق الأوسط ستیف ویتکوف لایران بصوره خطیه، یشتمل على ثلاثه أقسام رئیسیه:
- الإیقاف المؤقت لتخصیب الیورانیوم لمده ۶ أشهر فی سبیل بناء الثقه؛
- تکثیف عملیات التفتیش من قبل أمریکا والوکاله الدولیه للطاقه الذریه، للمنشآت النوویه الایرانیه؛
۳- تشکیل کونسورتیوم مشترک بمشارکه ایران وأمریکا والعربیه السعودیه والأرجح الإمارات العربیه المتحده لتخصیب الیورانیوم.
ولم تُجب ایران بعد على هذا الاقتراح. إلا أن وکاله “رویترز”، نقلت الاثنین عن دبلوماسی إیرانی کبیر قوله أن إیران تعتزم رفض الاقتراح الأمیرکی الأخیر الرامی إلى إنهاء النزاع النووی المستمر منذ عقود، واصفا العرض بأنه “غیر قابل للتنفیذ” ولا یلبی المصالح الوطنیه لطهران.
وأضاف المسؤول الإیرانی، الذی طلب عدم الکشف عن هویته بسبب حساسیه المحادثات: “الاقتراح لا یتضمن أی تغییر جوهری فی موقف واشنطن من قضیه تخصیب الیورانیوم، وهو أمر غیر مقبول بالنسبه لنا.” وأشار إلى أن طهران ترى أن المقترح المُقدم لا یراعی الحقوق النوویه الإیرانیه ولا یوفر ضمانات حقیقیه لرفع العقوبات، معتبرا أن الموقف الأمیرکی لم یتغیر “لا فی الشکل ولا فی المضمون”.
وعلى أی حال یتم دراسه الاقتراحات الأمریکیه المُرسله إلى ایران فی لجنه شکلها المرشد الأعلى الایرانی ایه الله الخامنئی على أن تُحال النتیجه إلیه لاتخاذ القرار بشأنها. ویترأس اللجنه، علی شمخانی المستشار السیاسی للمرشد الأعلى الأمین السابق للمجلس الأعلى للأمن القومی. وبالتوازی مع هذه الأنباء، تُظهر ثلاثه تقاریر أخرى أن احتمالات التوصل إلى اتفاق بین طهران وواشنطن باتت مرتفعه، ولهذا السبب انخرط معارضو الاتفاق فی أنشطه مناهضه له.
الأول، المزاعم التی أثارتها الاستخبارات النمساویه من أنها حصلت على وثائق تؤکد أن ایران ترید بناء قنبله ذریه، ویُعتقد أن المزاعم النمساویه قائمه على معطیات مصدرها “منظمه مجاهدی خلق” وهی أهم مجموعه إرهابیه معارضه للجمهوریه الاسلامیه.
وقبل ۲۳ عاما، استطاعت هذه المنظمه، إثاره جدل نووی ضد ایران. لکن هذه المره، لا یحظى هذا القبیل من المعلومات باهتمام یُذکر لان أمریکا لا ترید الإضرار بالمحادثات الجاریه مع ایران، ولم تأخذ بالتالی مزاعم الاستخبارات النمساویه على محمل الجد.
والثانی، أن الوکاله الدولیه للطاقه الذریه أعلنت اللیله الماضیه فی تقریر أن ایران لم تُخفّض التخصیب خلال الأشهر الماضیه فحسب، بل أضافت نحو ۱۰۰ کیلوغرام إلى مخزونها من الیورانیوم المخصب، وباتت تملک فی الوقت الحاضر ۴۰۸ کیلوغرامات من الیوارنیوم المخصب بنسبه ۶۰ بالمائه. ویذهب الخبراء النوویون