منبع : روزنامه النهار چاپ بیروت
امیر دبیری مهر
علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران پنجشنبه گذشته ۱۶ اکتبر در سفری کوتاه راهی مسکو شد تا پیام ایت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی را به «ولادیمیر پوتین»، رئیسجمهوری روسیه تحویل دهد.
هر چند هیچ اطلاعاتی از محتوای نامه در دسترس نیست اما این سفر تلاشی برای تثبیت همکاریهای راهبردی میان تهران و مسکو توصیف می شود بویژه در زمانی که برجام پایان یافته و تحریم های سازمان ملل علیه ایران تحت عنوان اسنپ بک بازگشته است .
اهمیت حضور دبیر شورای عالی امنیت ملی در کرملین
زمانی روشنتر میشود که مسکو بازگشت تحریمهای شورای امنیت علیه ایران را به رسمیت نمیشناسد و با صدور بیانیهای رسمی به مناسبت پایان اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ اعلام کرد که محدودیتها و رویههای مرتبط با برنامه هستهای ایران از این پس فاقد وجاهت حقوقی است.
این موضعگیری روسیه نشاندهنده همگرایی تازهای میان تهران و مسکو است که بیش از هر زمان دیگری بر پایه منطق مقابله با فشارهای غربی و حفظ تعادل در معادلات منطقهای و جهانی شکل گرفته است.
در جریان جنگ ۱۲ روزه اسراییل علیه ایران بسیاری از ایرانیان از مسکو انتقاد کردند که با ایران همکاری نظامی نکرده و به نظر می رسد سفر لاریجانی به مسکو به ارتقای همکاری های نظامی مربوط باشد زیرا
مقامات جمهوری اسلامی برای مقابله با حمله احتمالی مجدد اسراییل بر بازسازی و ارتقای توان نظامی خود بویژه سامانه پدافند هوایی خود تمرکز کرده اند.
ایران از سامانههای قدرتمند پدافند هوایی زمینپایه بهره میبرد اما وسعت سرزمینی ایران اثر بخشی این سامانه را کم می کند. برای حفاظت از سرزمینی با وسعت ایران که با وسعت غرب اروپا برابر بوده و ۷۰ برابر اسراییل است، غیر از سامانه هایی پدافندی ٬وجود جنگندههای شکاری پیشرفته بسیار ضروری است
از اینرو بلافاصله پس از پایان جنگ و در تقارن با سفر وزیر دفاع ایران به چین، رسانهها ادعا کردند ایران درپی انعقاد قرارداد خرید فوری ۴۰ فروند جنگنده J-10 است.
اطلاعات موثفی درباره توافق با چین وجود تدارد اما ایران از مدتها قبل قرارداد خرید جنگنده Su-35 را با روسیه به امضا رسانده و ضمن دریافت تعداد کمی از سفارش خود، درپی سرعت دادن به دریافت جنگندهها است.
پیش از سفر لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، بنیامین نتانیاهو، در تماس تلفنی با ولادیمیر پوتین، خواستار قطع روابط نظامی روسیه با ایران شد که این خواسته توسط رئیس جمهور روسیه رد شد؛ درنتیجه نتانیاهو از پوتین درخواست کرد به تهران اطلاع دهد درپی جنگ نیست.
به موازات سفارش Su-35 بحث دریافت سامانههای پدافند هوایی S-400 نیز داغ است. اگر سامانه S-300 که ایران پیشتر آن را دریافت کرده بر علیه جنگندهها و موشکهای کروز که ارتفاع پروازی پایینی دارند عملکرد مناسبی دارد، S-400 برای مقابله با موشکهای بالستیک که ارتفاع پروازی بالایی دارند، توسعه یافته است.
دریافت تعداد مناسبی از سامانههای S-400 باعث تقویت ایران در برابر حملات با موشکهای بالستیک میشود. در جریان هر سه تجاوز رژیم صهیونی به خاک ایران در اوریل و اکتبر ۲۰۲۴ و جنگ ۱۲ روزه در جون ۲۰۲۵، موشکهای بالستیک هواپایه پرتاب شده از جنگندههای اسراییل که بردهایی فراتر از یک هزار کیلومتر داشتند، نقش مهمی در سرکوب سامانه های پدافندی ایران ایفا کردند. با دریافت S-35 و S-400 تجاوز به حریم هوایی ایران دشوارتر خواهد شد.
اما همزمان با سقر لاریجانی به مسکو و تلاش برای تقویت روابط نظامی و امنیتی دو کشور اظهارات
سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه روز در۱۳ اکتبر در مصاحبهای با خبرنگاران رسانههای عربی در مسکو علیه محمد جواد ظریف وزیر أمور خارجه سابق ایران و واکنش تند ظریف موجب تشدید اعتراضات و انتقادها به سیاست روسیه درباره ایران شد .
لاوروف گفته بود که از ابتدا معلوم بود که مکانیسم ماشه یک “دام حقوقی” برای ایران است.
و ظریف با همکاری جان کری وزیرا أمور خارجه وقت امریکا این مکانیسم را در متن برجام گنجاند.
«محمدجواد ظریف» عصر پنجشنبه همزمان با سفر لاریجانی به مسکو در یک گردهمایی «در تهران به ادعاهای وزیر امور خارجه روسیه واکنش تندی نشان داد و گفت:
روسیه کشور مهمی در همسایگی ماست ولی دو خط قرمزدارد اول اینکه ایران نباید هیچ وقت با دنیا روابط آرام داشته باشد و دوم اینکه ایران نباید با دنیا به درگیری برسد
ظریف مدعی شد بر همین أساس روسها سفر محرمانه قاسم سلیمانی به مسکو در سال ۲۰۱۵را خبری کردند و ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه در جنگ اوکراین را فاش کردند .
وی افزود به محض اینکه مذاکرات جامع با غرب را شروع کردیم بازی روسها هم شروع شد چون میدانستند اگر برجام به سرانجام برسد روابط ایران با دنیا عادی میشود و روابط عادی ایران با دنیا خط قرمز روسها است.
گفتنی است محمد جواد ظریف در مصاحبه اخصاصی هفته پیش با روزنامه النهار این جزییات را علیه روسیه بیان کرده بود اما در اصلاح متن نهایی مصاحبه خواستار حذف انها شد اما بعد از اظهارات لاوروف علیه او تصمیم گرفت دست به افشاگری علیه روسیه بزند.