نویسنده:
امیر دبیری مهر
عضو هیات علمی موسسه پژوهشی اندیشه و قلم
ایران از طریق تفاهم با اژانس بین المللی انرژی اتمی در سه شنبه شب در قاهره گام مهمی را برای جلوگیری از اسنپ بک و بازگشت مکانیسم ماشه را برداشت . سه کشور اروپایی بریتانیا و فرانسه و المان به ایران یک ماه فرصت داده اند تا با توافق با اژانس بین المللی انرژی اتمی و از سرگیری مذاکره با امریکا مانع از اجرای مکانیسم ماشه شود.
عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران و رافایل گروسی توافق کردند بازرسان آژانس که در پی حملات اسراییل از ایران خارج شده بودند و چند هفته قبل به ایران برگشتند مجددا فعالیتهای خود را از سر بگیرند اما هنوز مشخص نشده ایا انها از سایتهای مورد حمله قرار گرفته در فردو و اصفهان و نطنز هم بازدید خواهند کردیا نه ؟ مساله ای که با واکنش های وسیع و متفاوتی در ایران مواجه شده است و برخی ان را مغایر مصوبه مجلس در تعلیق همکاری با اژانس می دانند. عراقچی گفته این تفاهم منطبق با قانون مجلس است. عراقچی مدعی شده گامهای عملی توافقشده برای اجرای پادمانها با اژانس به طور کامل با قانون مجلس شورای اسلامی ایران منطبق است و به نگرانیهای ایران می پردازد و چارچوبی برای استمرار همکاری فراهم میسازد و هم شرایط استثنائی امنیتی ایران و هم الزامات فنی آژانس را بازتاب میدهد
سخنگوی دولت ایران هم گفته بعلت تخریب وسیع عملا امکان بازدید از تاسیسات وجود ندارد. نمایندگان و رسانه های مخالف مذاکره با اژانس ز می گویند جنگ اخیر نشان داده گروسی برای امریکا و اسراییل جاسوسی می کند و اصرار او برای بازدید از سایتهای هسته ای ارایه اطلاعات به امریکا و اسراییل برای حمله مجدد است تا تاسیسات هسته ای ایران کاملا تخریب شود. این عده می گویند تاکید و اصرار اژانس و اروپایی ها بر تحویل حدود ۴۰۰ کیلواورانیوم غنی شده ۶۰ درصدی٬ همان خواسته اصلی امریکاست که در پنج دور مذاکره هسته ای موفق به تحقق ان نشد و حالا در شرایطی که ایران در شرایط ضعیف تری نسبت به قبل از جنگ قرار دارد می خواهند ان را به ایران تحمیل کنند.
مجلس ایران در جوون گذشته و چند روز بعد توقف جنگ با اسراییل قانون تعلیق همکاری با اژانس بین المللی اتمی را تصویب کرد و از چند روز قبل از تفاهم ایران وآژانس نیز در واکنش به احتمال اجرای مکانیسم ماشه اعلام شد تعدادی از نمایندگان مجلس به دنبال تصویب قانونی هستند که همکاری های ایران و اژانس اتمی را به کلی متوقف کند . بسیاری از کارشناسان در ایران ضمن مخالفت با این اقدام مجلس ٬آن را مانند خودکشی از ترس مرگ دانستند و گفتند در صورتی که چنین قانونی تصویب شود در واقع چراغ سبز به امریکا واسراییل برای حمله مجدد به ایران داده شده است . اما به نظر می رسد اقدام مجلس ایران با هماهنگی شورای عالی امنیت ملی ایران انجام شده تا اژانس و اروپا و امریکا بدانند دست ایران برای اقدامات تلافی جویانه بسته نیست پس بهتر است انها راه مذاکره و توافق با ایران را انتخاب کنند و از تهدید دست بردارند.
هنوز چند ساعت از این خبر نگذشته و در حالی که مجلس چند روزی در تعطیلات تابستانی است صدای برخی نمایندگان مخالف توافق با اژانس درامده است که در فضای مجازی به اظهار نظر پرداختند.
حمید رسایی یکی از نمایندگان تندرو مجلس در فضای مجازی نوشت از محتوای توافق با اژانس بی اطلاع است . او گروسی را جاسوس خواند و از سکوت وزارت خارجه و شورای عالی امنیت ملی ایران در باره محتوای این توافق شکایت کرد. نظام الدین موسوی دیگر نماینده تندرو مجلس نیز درفضای مجازی تلویحا مدعی شد این تفاهم با قانون مجلس در تضاداست .
مخالفان توافق با اژانس به علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز حمله کرده اند که مگر نگفته بودی وقتی جنگ تمام شود به حساب گروسی خواهیم رسید؟ اما موافقان توافق با اژانس ٬تفاهم در قاهره را نخستین دستاورد دبیری علی لاریجانی در شورای عالی امنیت ملی می دانند.
البته موافقان توافق با اژانس هم کم نیستند حشمت الله فلاحت پیشه رییس اسبق کمیسیون سیاست خارجی مجلس نیز نوشت این توافق نشان داد دیگر کسی حاضر نیست به بادکنک افراطیون اویزان شود.
موافقین توافق می گویند ایران با این اقدام نشان داد همچنان به حقوق بین الملل و تعهدات هسته ای خود پایبند و حاضر به تعامل است و تلاش می کند با دیپلماسی مانع از اجماع سازی بیشتر علیه ایران شود.
این گروه می گویند فارغ از مواضع تندورهای ایرانی در مجلس و برخی رسانه ها هسته اصلی تصمیم گیری در جمهوری اسلامی راه تعامل را بجای تقابل برگزیده تا بتواند با جلوگیری از جنگ جدید و تشدید تحریم ها امید جامعه ایرانی را به اینده زنده نگه دارد.
منبع : روزنامه النهار چاپ بیروت