دونالد ترامپ، چهل‌وهفتمین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، کمتر از ۲۰ روز دیگر در کاخ سفید قدرت را به دست می‌گیرد. اولویت اصلی ترامپ مسائل داخلی آمریکا، به‌ویژه رونق اقتصادی است؛ اما همواره از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون، مسائل خاورمیانه به‌عنوان یکی از اولویت‌های دولت آمریکا مطرح بوده است. اکنون نیز با توجه به وضعیت بی‌ثبات خاورمیانه، دولت جدید آمریکا نمی‌تواند نسبت به رخدادهای این منطقه بی‌تفاوت باشد. در این مقاله، چالش‌های دولت ترامپ در خاورمیانه در سه سطحِ کشورها، موضوعات و اولویت‌ها بررسی می‌شود.
چهار کشور کلیدی که در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ در دستور کار واشنگتن قرار دارند عبارتند از: اسرائیل، سوریه، یمن و ایران.
چهار مسئله کلیدی خاورمیانه نیز، با در نظر گرفتن اولویت‌ها، عبارتند از:
- برقراری آتش‌بس در جنگ غزه
- جلوگیری از بی‌ثباتی احتمالی در سوریه
- سرکوب حوثی‌ها در یمن
- جلوگیری از اتمی شدن ایران
ترامپ رسماً اعلام کرده است که جنگ غزه باید تا ۲۰ ژانویه پایان یابد. جنگی که طی آن اسرائیل در طول ۱۵ ماه، بیش از ۴۰ هزار فلسطینی را کشته است تا انتقام کشته شدن بیش از هزار اسرائیلی را در حمله نیروهای حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ بگیرد. این جنگ یکی از تراژیک‌ترین رخدادهای قرن ۲۱ را رقم زده است. در این جنگ، همانند سایر جنگ‌ها، اصلی‌ترین قربانیان غیرنظامیان، به‌ویژه کودکان و زنان فلسطینی هستند. دولت آمریکا در دوره جدید اگر نتواند این جنگ را متوقف کند، اقتدار و قدرت بین‌المللی آن به‌شدت زیر سؤال خواهد رفت.
در مقاله قبلی، درباره سوریه و سناریوهای احتمالی آن پس از سقوط دولت بشار اسد به‌تفصیل صحبت کردیم. شکل‌گیری جنگ داخلی و موفقیت نیروهای اسلام‌گرای تندرو که موفق به سرنگونی اسد شده‌اند، گزینه‌های مطلوب دولت ترامپ نیستند. اینکه آمریکا در سوریه چه هدفی را ترسیم کرده است، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، اما یک چیز مشخص است: دولت آینده سوریه نباید با اسرائیل خصومت داشته باشد و همچنین نباید به ایران اجازه دهد تا در منطقه حضور یابد و از نیروهای نیابتی مخالف آمریکا و خواستار نابودی اسرائیل حمایت کند. به‌ویژه که در یک ماه اخیر، رهبر جمهوری اسلامی ایران چهار بار تهدید کرده است که آمریکا و اسرائیل نمی‌توانند در سوریه دولتی مستقر کنند که جبهه مقاومت ضد اسرائیلی و آمریکایی را تضعیف کند.
سومین مسئله مهم و مشترک آمریکا و اسرائیل در خاورمیانه، یمن است. حوثی‌ها که مورد حمایت ایران هستند، چند سالی است که با عربستان در حال جنگ بوده و از آغاز جنگ غزه نیز با آمریکا و اسرائیل وارد درگیری‌های هوایی و دریایی شده‌اند. حوثی‌ها شبه‌نظامیانی هستند که پس از سرنگونی دولت علی عبدالله صالح، رئیس‌جمهور یمن، توانستند مردم یمن را بسیج کنند و با وجود فقر و گرسنگی شدید در این کشور، همچنان حاکمیت خود را بر یمن حفظ کنند. به نظر می‌رسد ترامپ به‌خاطر منافع مشترک با اسرائیل و عربستان، سرنگونی حوثی‌ها و زمینه‌سازی برای روی کار آمدن دولتی همسو را در دستور کار قرار خواهد داد.
آخرین اولویت آمریکا در دوره ترامپ، جلوگیری از دستیابی ایران به بمب اتمی است. این مسئله آن‌قدر برای دولت جدید آمریکا مهم است که چند هفته پیش روزنامه «وال‌استریت ژورنال» مدعی شد تیم ترامپ در حال بررسی عملیاتی هستند که اگر مذاکرات هسته‌ای با ایران به بن‌بست بخورد، آمریکا و اسرائیل تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را بمباران کنند. آمریکا اگر نتواند با ایران به توافقی دست یابد، ثبات و امنیت خاورمیانه به‌شدت آسیب خواهد دید.
در آینده، هرکدام از این مسائل را به‌طور دقیق‌تر تجزیه‌وتحلیل خواهیم کرد.
- منبع: مجله لوپس دوریگا، چاپ مکزیک (نسخه اسپانیایی)
- نویسنده: امیر دبیری مهر